نقش روایت‌های اسطوره‌ای در تقویت تاب‌آوری اجتماعی
دکتر محمدرضا مقدسی بنیانگذار خانه تاب‌آوری
اساطیر و افسانه‌ها به عنوان ابزارهای انتقال فرهنگ، نقش بسیار مهمی در تقویت تاب‌آوری فرهنگی و پایداری ملت‌ها به ویژه در زمان جنگ ایفا می‌کنند.
این روایت‌های کهن و نمادین، حامل ارزش‌ها، هویت و تجربیات تاریخی یک جامعه هستند که به افراد کمک می‌کنند تا در مواجهه با بحران‌ها و مشکلات، مقاومت و استقامت نشان دهند.
اساطیر و افسانه‌ها به عنوان بخش مهمی از میراث فرهنگی، حافظه جمعی و روایت‌های تاریخی را منتقل می‌کنند که این امر موجب تقویت تاب آوری فرهنگی می‌شود.
این روایت‌ها به عنوان نمادهای کهن، در ضمیر ناخودآگاه جمعی جای می‌گیرند و به ایجاد همدلی و همبستگی اجتماعی کمک می‌کنند.
روایت‌های اسطوره‌ای نقش بنیادینی در تقویت تاب‌آوری اجتماعی ایفا می‌کنند، زیرا این روایت‌ها برآمده از تجربه‌های تاریخی و فرهنگی بشر در مواجهه با بحران‌ها و چالش‌ها هستند و به عنوان نمادهایی کهن‌الگو در ضمیر ناخودآگاه جمعی، همدلی، هم‌راهی و حس تعلق به جامعه را افزایش می‌دهند.
این ویژگی‌ها باعث می‌شود که افراد در مواجهه با مشکلات، نه تنها به راه‌حل‌های فنی و مدیریتی متکی باشند، بلکه از خرد و بینش اساطیری بهره‌مند شوند که به آن‌ها امید و انگیزه برای ماندن و بازسازی می‌دهد.
اسطوره‌ها به عنوان روایت‌هایی نمادین، مسیرهای تازه‌ای برای فهم و عبور از بحران‌ها ارائه می‌دهند و این امر به تقویت هویت جمعی و حس مسوولیت‌پذیری نسبت به جامعه و محیط پیرامون کمک می‌کند.
در جوامع ایرانی، ادبیات و افسانه‌ها نیز به عنوان ابزارهای انتقال ارزش‌ها و هویت فرهنگی، مهارت‌های فردی و اجتماعی را تقویت کرده، نگرش مثبت و خلاقیت را پرورش می‌دهند و حس همبستگی اجتماعی را افزایش می‌دهند که همه در تاب‌آوری اجتماعی موثر هستند.
علاوه بر این، روایت‌های اسطوره‌ای و فرهنگی به عنوان یادآور قدرت و انعطاف‌پذیری جمعی، امید و راهبردهای مقابله با چالش‌ها را در دل جامعه زنده نگه می‌دارند و به بهبود سلامت روان و ارتقای مهارت‌های حل مسئله کمک می‌کنند.
بدیهی است که بهره‌گیری از این روایت‌ها و ادبیات مرتبط، در حفظ و بازسازی هویت فرهنگی بلکه در تقویت تاب‌آوری اجتماعی و فرهنگی جوامع نیز نقشی حیاتی بر عهده دارد و می‌تواند به عنوان یک سرمایه معنوی برای مواجهه با بحران‌های معاصر به کار گرفته شود.
اساطیر و افسانه‌ها به بازنمایی هویت فرهنگی و تاریخی یک ملت می‌پردازند و حس تعلق به یک فرهنگ مشترک را در افراد تقویت می‌کنند. این حس تعلق، به ویژه در زمان جنگ که تهدیدهای بیرونی هویت و امنیت جامعه را هدف قرار می‌دهند، موجب تقویت تاب آوری فرهنگی و پایداری اجتماعی می‌شود. به بیان دیگر، اساطیر به عنوان نمادهای هویتی، مردم را متحد و مقاوم در برابر فشارهای خارجی می‌سازند.
اساطیر و افسانه‌ها حامل تجربیات تاریخی و درس‌هایی هستند که نسل‌ها از آن‌ها برای مقابله با مشکلات و بحران‌ها بهره برده‌اند.
این داستان‌ها نه تنها چالش‌ها را بازگو می‌کنند بلکه راهکارهایی برای مقابله با آن‌ها ارائه می‌دهند. در زمان جنگ، این انتقال تجربیات به افراد کمک می‌کند تا با شرایط دشوار سازگار شوند و تاب آوری فرهنگی خود را افزایش دهند.
روایت‌های اسطوره‌ای به دلیل ریشه‌دار بودن در ضمیر ناخودآگاه جمعی، همدلی و هم‌راستایی میان مردم را افزایش می‌دهند. این امر موجب می‌شود که جامعه در مواجهه با جنگ و بحران‌ها، نه تنها به لحاظ فردی بلکه به صورت جمعی تاب آور باشد. آیین‌ها، نمادها و داستان‌های اسطوره‌ای به عنوان ابزارهایی برای ایجاد انسجام اجتماعی و تقویت هویت مشترک عمل می‌کنند.
شخصیت‌های اسطوره‌ای معمولاً نمادهای قهرمانی، مقاومت و آرمان‌گرایی هستند که الگوهای رفتاری مثبت را به جامعه ارائه می‌دهند. این الگوها در زمان جنگ، موجب تقویت روحیه مقاومت و امید در میان مردم می‌شوند. به عنوان مثال، اسطوره‌های جنگاوری و رویین‌تنی، نمادی از استقامت در برابر سختی‌ها هستند که به تاب آوری فرهنگی و فردی کمک می‌کنند.
مطالعه و روایت افسانه‌ها به تقویت مهارت‌های کلامی، حل مساله و نگرش مثبت کمک می‌کند که این مهارت‌ها در شرایط جنگی برای مقابله با بحران‌ها ضروری‌اند.
همچنین، این داستان‌ها خلاقیت و تخیل را پرورش می‌دهند که به سازگاری بهتر با شرایط دشوار منجر می‌شود. این فرآیند به افزایش تاب آوری فرهنگی و فردی کمک می‌کند.
تاب آوری فرهنگی به عنوان مکانیسمی برای مقابله با فراموشی تاریخی عمل می‌کند. اساطیر و افسانه‌ها با حفظ و احیای سنت‌ها، ارزش‌ها و روایت‌های تاریخی، هویت فرهنگی را زنده نگه می‌دارند و از نابودی میراث فرهنگی جلوگیری می‌کنند. این امر به ویژه در زمان جنگ که تهدید به نابودی فرهنگ و تاریخ وجود دارد، اهمیت فراوانی دارد.
اساطیر و افسانه‌ها به عنوان ابزارهای انتقال فرهنگ، نقش کلیدی در تقویت تاب آوری فرهنگی و پایداری ملت‌ها در زمان جنگ دارند. این روایت‌ها با ایجاد حس هویت، همبستگی اجتماعی، انتقال تجربیات تاریخی و تقویت روحیه مقاومت، به جامعه کمک می‌کنند تا در برابر بحران‌ها و تهدیدها ایستادگی کند و فرهنگ خود را حفظ نماید. بنابراین، بهره‌گیری از اساطیر و افسانه‌ها در سیاست‌های فرهنگی و آموزشی می‌تواند به افزایش تاب آوری فرهنگی و پایداری ملی کمک شایانی نماید.
شایان توجه اینکه رسانه و پایگاه تخصصی تاب‌آوری ایران ، در سال ۱۳۹۴ توسط دکتر محمدرضا مقدسی در کرمانشاه تأسیس و رونمایی شد این پایگاه مرجع آموزش و پژوهش تاب‌آوری در ایران است.
۰ بازدید
۰ امتیاز
۰ نظر
هنوز هیچ نظری ثبت نشده است !
