حتما بارها اتفاق افتاده است که توی موقعیتی قرار بگیرید که از شما درخواستی شود که با آن موافق نیستید. دوستی شما را برای تجارت شبکه‌ای پرزنت می‌کند، کسی از شما می‌خواهد سیگار یا موادمخدر مصرف کنید و یا فردی از شما تقاضای ازدواج می‌کند.  اما واکنش شما چیست؟؟؟

یكی از مهارت های ارتباطی، نه گفتن است. مهارت نه گفتن یا رفتار قاطع به عنوان یكی از ابزارهای مۆثر سلامت جسمی، روانی و اجتماعی شناخته می شودبا یادگیری این مهارت فرد قادر خواهد بود با احترام ، قدرت و آرامش به خواسته های غیر منطقی خود و دیگران « نه» بگوید. در این رفتار ، فرد در خواست ها ، پیشنهادها ، تحمیل ها و موقعیت های ناخوشایند اطرافیان خصوصاً دوستان را به شكل قاطعانه و منطقی رد می كند اگر « نه» اول را به جرات بگوییم ، اسیر « بله» همراه با تعارف نمی شویم.

از آنجایی كه زندگی اجتماعی مستلزم رعایت مواردی است كه هم حقوق دیگران و هم حقوق فرد در آن باید مورد توجه قرار گیرد مهارت نه گفتن یكی از لازمه‌های موفقیت فرد در زندگی شخصی و اجتماعی‌اش است.

مهارت  « نه »  گفتن یعنی اراده ، اقتدار و پافشاری روی حقوق خود و نشان دادن مخالفت نسبت به آنچه مورد نظر ما نیست. عدم توانایی در گفتن نه به خواسته های نادرست  و نا معقول دیگران و خودمان سرمنشا بسیاری از مشکلات است . مثلاً بسیاری از نوجوانان به این دلیل دچار آسیب هایی مثل اعتیاد به مواد مخدر و الكل می شوند كه توانایی رفتار قاطع یا قدرت نه گفتن را ندارند. آنها اغلب رفتار انفعالی را بر می گزینند. یعنی برای اینكه حمایت و دوستی همسالان خود را از دست ندهند، در مقابل خواست های آنها مقاومت نكرده و دوستی خود را به بهای ناراحتی خود و خانواده خود و یا آسیب دیدن حفظ می كنند. پژوهش ها نشان داده است برای پیشگیری از آسیب های اجتماعی ، ایجاد رفتار قاطعانه از اهمیت خاصی برخوردار است. بنابراین ضروری است كه مهارت نه گفتن در نوجوانان و جوانان تقویت شود تا بدانند در چه مواقعی باید نه بگویند

مهارت نه گفتن شامل دو قسمت است:

نه گفتن به خودمان

وقتی صحبت از مهارت نه گفتن می شود، همه ما فکر می کنیم این مهارت تنها برای رد خواسته های نا معقول دیگران است. در صورتی که گاه اهداف و خواسته های خود ما می تواند منجر به بروز بیماری های جسمی و روانی در ما شود. نه» گفتن به خود : « نه» گفتن به موقعیت هایی است كه به هر شكلی سلامت جسمی ، روانی و اجتماعی  ما را تهدید می كند و ما را از دستیابی به اهداف زندگی باز می دارد.

نه گفتن به دیگران

رد درخواست ها و پیشنهادهای دیگران زمانی كه این درخواست ها برای ما مشكلات جدی ایجاد می كنند. زمانی كه خواسته‌های فرد و تمایلات فرد با خواسته‌های دیگران منافات پیدا می‌كند. در این حالت فردی كه تمایلات و خواسته‌های خود را ترجیح می‌دهد، ناچار است در مقابل خواسته‌های دیگران مقاومت كند.

توصیه هایی برای نه گفتن

1-مطمئن باشید که چه می خواهید، آیا می خواهید بگویید بله یا نه. اگر مطمئن نیستید، بگویید که باید در موردش فکر کنید . و زمانی را برای دادن پاسخ خود مشخص کنید.

2-نسبت به احساسات، نیازها، عقاید و نظرات خودمان، صادق و روراست باشیم و آن‌ها را بشناسیم.

3-اگر مطمئن نیستید که چه جیزی از شما خواسته شده، توضیح بیشتری بخواهید.

4- می‌توانیم احساس شخصی را که خواسته‌ی او را رد کرده‌ایم، بیان کنیم تا به او بفهمانیم که متوجه شرایط او هستیم؛ اگر نیازهای دیگران را درك  كنید و بپذیرید ، آنان بیشتر مایل به پذیرفتن خواسته های شما خواهند بود مانند: «من می‌دانم که این تو را ناراحت می‌کند، اما من....

5-به جای عبارتی مانند" فکر نمی کنم بتوانم" از کلمه نه استفاده کنیم.

7-نه گفتن به این معنا نیست كه شما آن شخص را دوست ندارید ، فقط مفهوم آن ، رد خواهش اخیر او می باشد.

8-نه گفتن را با تمرین در مسایلی جزیی تر تکرار کنید. به افرادی که قاطعیت دارند و مهارت های خوبی در این زمینه، دقت کنید و ویژگی های آنها را مورد توجه قرار دهید.

9-در صورت لزوم پیام خود را تکرار کنیم و اگر فکر می‌کنیم هدف و پیام ما به خوبی و روشنی دریافت نشده است، آن را توضیح دهیم.

 افرادی كه قاطعیت كمتری دارند معمولاً درگیر این باور غلط هستند كه در صورت عدم قبول درخواست دیگران ، پیامدهای بدی برای آنان ایجاد خواهد شد ، در حالی كه افراد قاطع برای عدم پیروی از دیگران پیامدهای مثبتی را تصور می كنند. بنابراین تغییر باورهای غلط و انتطارات افراد پیش نیاز رفتار قاطعانه هستند.