هفته ملی کودک یکی از مهم‌ترین مناسبت‌ها در ایران است که هر ساله به منظور توجه ویژه به حقوق، نیازها و رشد همه‌جانبه کودکان برگزار می‌شود.

هفته ملی کودک یک فرصت مهم برای جلب توجه جامعه و نهادهای رسمی به مسائل کودکان است.

خاطره اکبری
روانشناس و کارشناس سلامت


این هفته فرصتی است تا خانواده‌ها، مربیان، متخصصان حوزه کودک و جامعه به اهمیت کودکان و نقش آن‌ها در آینده کشور بیشتر فکر کنند و برنامه‌هایی را اجرا کنند که به سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و آموزشی کودکان کمک کند. هفته ملی کودک فرصتی است تا صدای کودکان شنیده شود و فضایی سازنده برای احترام به حقوق آنان شکل بگیرد.

در این هفته، فعالیت‌های متنوعی در سراسر کشور برگزار می‌شود که تمرکز آن‌ها بر آموزش خانواده‌ها، ارایه فرصت‌های سرگرمی و یادگیری برای کودکان، ارتقای سطح آگاهی عمومی، و ترویج حقوق کودکان است.
شروع این هفته در ایران معمولاً مصادف با روز جهانی کودک است که در 16 مهر هر سال یادآوری می‌شود.
این زمان بهانه خوبی است تا دولت، سازمان‌های مردم‌نهاد، مدرسه‌ها، مراکز فرهنگی، و رسانه‌ها با هم همکاری کنند و برنامه‌هایی جهت حمایت و توانمندسازی کودکان داشته باشند.
یکی از اهداف مهم هفته ملی کودک، فرهنگ‌سازی در زمینه احترام به حقوق کودکان است. در این راستا، بر آموزش حقوق کودک و آشنایی با حقوق قانونی آن‌ها تاکید می‌شود تا کودکان ضمن بالا بردن سطح آگاهی خود، بتوانند در برابر تهدیدها و تعرض‌ها از خود دفاع کنند و والدین و مربیان نیز از رفتارهای صحیح در تربیت کودک مطلع شوند. حقوقی مانند حق تحصیل، حق بازی و تفریح، حق داشتن خانواده‌ای حمایت‌کننده و حق رشد و پرورش سالم از اصولی هستند که در این هفته به آن‌ها توجه ویژه‌ای می‌شود.

در طول هفته ملی کودک، برنامه‌های آموزشی برای کودکان و والدین برگزار می‌شود که شامل کارگاه‌های آموزشی، قصه‌گویی، نمایش‌های تئاتر، مسابقات فرهنگی و ورزشی است. این برنامه‌ها با هدف افزایش خلاقیت، مهارت‌های اجتماعی و رشد دانش کودکان طراحی شده‌اند. همچنین، این فرصت خوبی است تا کودکان صدای خود را در مسائل مختلف مثل تحصیل، سلامت و مشارکت در جامعه مطرح کنند و احساس کنند که برای جامعه مهم بوده و جایگاه ویژه دارند.

از طرف دیگر، رسانه‌ها نقش بسیار مهمی در ترویج اهداف هفته ملی کودک دارند. تهیه برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی، مقالات آموزشی، گزارش‌های خبری و معرفی شخصیت‌های موفق در حوزه کودک، همه به افزایش آگاهی عمومی کمک می‌کنند. رسانه‌های اجتماعی نیز با انتشار پیام‌های حمایتی و اطلاع‌رسانی درباره حقوق کودکان و ضرورت توجه به سلامت و آموزش آن‌ها به یک بستر قدرتمند تبدیل شده‌اند. این گونه فعالیت‌ها می‌تواند دیدگاه خانواده‌ها و مسئولان را نسبت به اهمیت سرمایه‌گذاری روی کودکان تغییر دهد.

یکی دیگر از نکات مهم در هفته ملی کودک، تمرکز بر سلامت جسمی و روانی کودکان است. در این هفته، بسیاری از مراکز بهداشتی و درمانی خدمات ویژه‌ای برای بررسی سلامت کودکان ارایه می‌دهند. والدین تشویق می‌شوند که با توجه به اهمیت مراقبت به موقع، کودکان خود را به مراکز بهداشتی ببرند و در صورت نیاز واکسیناسیون‌ها و مراقبت‌های لازم انجام شود. همچنین، برنامه‌هایی برای کاهش اضطراب، افزایش مهارت‌های مقابله‌ای و حمایت روانشناختی کودکان در مدارس و مراکز فرهنگی اجرا می‌شود تا شرایطی مثبت برای رشد روانی آنان فراهم شود.

از آنجا که بازی و تفریح برای کودکان نقشی کلیدی در رشد آنان دارد، هفته ملی کودک فرصتی است تا فضاهای بازی و پارک‌ها برای فرزندان مهیا و تقویت شوند. مسئولین محلی، سازمان‌های مردم‌نهاد و پایگاه‌های محلی با اجرای پروژه‌هایی مانند ایجاد محیط‌های بازی امن، برگزاری جشنواره‌ها و مسابقات ورزشی کودکان را به تحرک، تفریح و شادی تشویق می‌کنند. این فعالیت‌ها علاوه بر سرگرمی، به رشد مهارت‌های حرکتی، تعامل اجتماعی و افزایش اعتماد به نفس کودکان کمک می‌کند.

هفته ملی کودک در ایران همچنین فضایی برای نقد و بررسی وضعیت کودکان در جامعه است.
متولیان امور کودکان و فعالان اجتماعی در این هفته به بررسی مشکلاتی مانند کودک‌آزاری، بی‌سرپرستی، مشکلات تحصیلی و کمبود امکانات آموزشی می‌پردازند و راهکارهای عملی برای بهبود شرایط ارائه می‌دهند.
هدف از این کار، افزایش همدلی عمومی و جذب کمک‌های مردمی و دولتی برای حمایت مستمر و ایجاد فرصت‌های بهتر برای کودکان آسیب‌پذیر است.

از سوی دیگر، نقش والدین در رشد و تربیت کودکان در هفته ملی کودک پررنگ‌تر می‌شود. بیشترین تمرکز بر آموزش خانواده‌ها برای پرورش کودکان سالم، مسئولیت‌پذیر و با اعتماد به نفس است. والدین با شرکت در برنامه‌های آموزشی می‌آموزند چگونه نیازهای عاطفی و روانی فرزندان را شناسایی و پاسخ دهند و محیطی امن و محبت‌آمیز برای آنان فراهم کنند. افزایش ارتباط مثبت میان والدین و فرزندان، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این هفته است که در بلندمدت به تاب‌آوری خانوادگی کمک می‌کند.

هفته ملی کودک یک فرصت مهم برای جلب توجه جامعه و نهادهای رسمی به مسائل کودکان است.
این هفته به همه بخش‌های جامعه یادآوری می‌کند که سرمایه‌گذاری در کودکان یعنی سرمایه‌گذاری در آینده کشور، زیرا رشد و بالندگی نسل جدید مستقیماً بر توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی تاثیرگذار است.
 این نویسنده خانه تاب آوری در خاتمه تاکید میکند توجه جدی به تأمین حقوق و نیازهای کودکان، فراهم کردن بسترهای آموزشی و رفاهی و حمایت از سلامت جسمی و روانی آن‌ها از مهم‌ترین پیام‌های هفته ملی کودک است.

 با توجه به اهمیت این هفته، انتظار می‌رود همه بخش‌ها از دولت گرفته تا خانواده‌ها و مراکز فرهنگی و آموزشی، با همکاری یکدیگر تلاش کنند تا شرایطی فراهم شود که کودکان ما در محیطی امن، شاد و پر از محبت رشد کنند و ایران فردایی بهتر با نسلی توانمند و مسئول داشته باشد.
این هدف تنها با شناخت بهتر حقوق کودکان و فعالیت‌های مستمر در حوزه آموزش، سلامت و حمایت اجتماعی محقق می‌شود.
هفته ملی کودک تکرار این پیام است که کودکان، سرمایه‌های نجات‌بخش فردا و میراث ارزشمند ایران هستند و باید با تمام توان از آن‌ها پاسداری کنیم.