تاب آوری فرهنگی محله محور مفهومی است که به ظرفیت جوامع محلی برای مواجهه، انطباق و بازیابی از بحران‌ها، تغییرات و تنش‌های اجتماعی، فرهنگی و محیطی اشاره دارد. این تاب آوری بر پایه ضرورت حفظ و ارتقای ارزش‌های فرهنگی، هویت محله و مشارکت فعال ساکنان در فرآیندهای تصمیم‌گیری و توسعه شکل می‌گیرد.

دکتر محمدرضا مقدسی بنیانگذار رسانه تاب آوری در ادامه آورده است تاب آوری فرهنگی محله محور می‌تواند به عنوان ابزاری مؤثر در توسعه پایدار و ارتقای کیفیت زندگی شهری به کار گرفته شود.

در واقع این فرایندی است چندبعدی که به واسطه آن، جوامع محلی از طریق اتکا به منابع فرهنگی و شبکه‌های اجتماعی، توان مقابله با چالش‌ها و تقویت انسجام اجتماعی و هویت مشترک را به دست می‌آورند.

در این رویکرد، محله به عنوان واحدی اساسی از شهر دیده می‌شود که دارای عرصه‌ای منحصر به فرد از زنده بودن فرهنگی است؛ جایی که تعاملات روزمره ساکنان، تجربه‌های تاریخی و خاطرات جمعی در هم تنیده شده‌اند و پیدایش شکل‌های گوناگون تاب آوری در بستر همین زمینه فرهنگی ممکن می‌شود.

اهمیت  موضوع از آنجهت اهمیت دارد که بر خلاف رویکردهای کلان و سازمانی که غالباً تفاوت‌های اقیلم و حتی فرهنگ هر محله را نادیده میگرند، به ظرفیت‌ها و ویژگی‌های هویتی هر محله توجه دارد و راهکارهای بومی و مشارکتی را برای مقابله با مشکلات توصیه می‌کند.

تاب آوری فرهنگی در محله مستلزم فراهم آوردن زیرساخت‌های فرهنگی و اجتماعی مناسب است که بتواند زمینه‌ساز حفظ و تقویت خرده فرهنگ‌ها، سنت‌ها، زبان‌ها و شیوه‌های زیست محلی شود.

برگزاری برنامه‌های مشارکتی، تعامل مداوم میان ساکنان و نهادهای محلی و ایجاد شبکه‌های حمایتی داخلی از مهم‌ترین عوامل تشکیل دهنده این تاب آوری به شمار می‌آید. این زیربناهای فرهنگی علاوه بر اینکه به انعطاف‌پذیری جامعه در مواجهه با بحران‌ها کمک می‌کنند، سبب افزایش حس تعلق اجتماعی و کاهش نابرابری‌ها نیز می‌شوند.

علاوه بر بعد فرهنگی و اجتماعی، تاب آوری محله محور به شاخص‌های کالبدی و زیستی نیز توجه دارد؛ به‌طوری که کیفیت فضای شهری، وجود زیرساخت‌های سبز، امکانات عمومی، دسترسی به خدمات امدادی و مدیریت بحران از عوامل تأثیرگذار در پایداری محله هستند. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که محله‌هایی با زیرساخت‌های مناسب و مدیریت مشارکتی، در مقابل شوک‌های اقلیمی یا اجتماعی مقاوم‌تر بوده و سریع‌تر به حالت نرمال بازمی‌گردند.

تاب آوری فرهنگی محله محور مستلزم مدیریت شهری مشارکتی و همه‌جانبه است که ضمن احترام به مبانی فرهنگی محله، از ابزارهای نوین فناوری و داده‌محوری نیز بهره می‌گیرد تا با شناسایی دقیق مشکلات و امکانات، فرایند توسعه را به شکل پایدارتر و قابل تطبیق با تغییرات اقلیمی، اقتصادی و اجتماعی پیش ببرد. تجربه محلات مختلف شهری نشان می‌دهد که رویکرد مشارکت محور و تاکید بر مولفه‌های فرهنگی و اجتماعی، مسیر مناسبی برای ارتقای تاب آوری و تضمین آینده پایدار برای شهرها و محلات است.