نقش همیاران سلامت در توانمندسازی زنان سرپرست خانوار

عفت حیدری

فرهنگ یار تاب آوری ایران

روانشناس اجتماعی

توانمندسازی زنان سرپرست خانوار یکی از مسائل حیاتی در حوزه اجتماعی و سلامت روان است که تأثیر عمیقی بر زندگی این گروه از زنان دارد. زنان سرپرست خانوار به دلیل مسئولیت‌های اقتصادی، اجتماعی و روانی سنگینی که بر دوش دارند، نیازمند حمایت‌های تخصصی و مستمر هستند تا بتوانند بر مشکلات زندگی غلبه کنند و به استقلال و خودکفایی برسند.

همیاران سلامت به عنوان نیرویی متخصص و آموزش‌دیده، نقش کلیدی در این فرآیند ایفا می‌کنند و با حضور نزدیک و مستمر در محلات و گروه‌های زنان سرپرست خانوار، راهکارهای جامع و عملی برای ارتقای سلامت و توانمندی آن‌ها ارائه می‌دهند.

همیاران سلامت به عنوان حلقه ارتباطی میان جامعه و نظام سلامت، نیازهای بهداشتی، روانی و اجتماعی زنان را شناسایی کرده و با ارائه مشاوره‌های تخصصی، آموزش‌های کاربردی و حمایت‌های روانی، به زنان کمک می‌کنند اعتماد به نفس خود را باز یابند و احساس امنیت و آرامش بیشتری داشته باشند. این ارتباط مستمر، نه تنها سلامت روان و جسم زنان را بهبود می‌بخشد، بلکه تاب‌آوری اجتماعی آن‌ها را نیز تقویت می‌کند و امکان دسترسی به خدمات و حمایت‌های بیشتر را فراهم می‌آورد.

یکی از پایه‌های توانمندسازی زنان، آموزش‌های پیش از شروع فرآیند توانمندسازی است.
همیاران سلامت مهارت‌های زندگی، مدیریت استرس و خشم، مهارت‌های ارتباطی، افزایش اعتماد به نفس و تصمیم‌گیری مؤثر را به زنان آموزش می‌دهند.
این آموزش‌ها به صورت تعاملی و با زبان ساده ارائه می‌شوند تا حتی زنان با کمترین سطح سواد نیز بتوانند از آن بهره‌مند شوند.
یادگیری این مهارت‌ها به زنان کمک می‌کند تا در مواجهه با چالش‌های روزمره، گزینه‌های بهتری انتخاب کنند و زندگی خانوادگی و اجتماعی خود را بهبود بخشند.
علاوه بر این، آموزش‌های مهارتی اقتصادی مانند کارآفرینی، بازاریابی، مدیریت مالی و راه‌اندازی کسب‌وکارهای کوچک نیز از طریق همیاران سلامت ارائه می‌شود تا زنان به استقلال مالی و درآمد پایدار دست یابند.

ساخت شبکه‌های حمایتی اجتماعی یکی دیگر از محورهای فعالیت همیاران سلامت است.
آن‌ها با راه‌اندازی گروه‌های خودیاری و تشکل‌های محلی، فضایی برای تبادل تجربیات، همفکری و پشتیبانی روانی زنان ایجاد می‌کنند. این شبکه‌ها زنان را از انزوا خارج کرده و احساس تعلق و ارزشمندی اجتماعی را در آن‌ها افزایش می‌دهند. زنان از طریق این شبکه‌ها می‌توانند به خدمات بهداشتی، آموزشی و اقتصادی بیشتری دسترسی پیدا کنند و مشارکت فعال‌تری در جامعه داشته باشند. این تجربه‌های گروهی باعث می‌شود زنان اعتماد به نفس بیشتری پیدا کنند و نقش خود را در جامعه بهتر ایفا کنند.

توانمندسازی اقتصادی زنان سرپرست خانوار یکی از مهم‌ترین حوزه‌های فعالیت همیاران سلامت است.
ایجاد فرصت‌های شغلی، آموزش مهارت‌های کسب‌وکار و حمایت از زنان برای راه‌اندازی مشاغل خانگی یا کسب‌وکارهای کوچک، به آن‌ها کمک می‌کند تا درآمد پایدار کسب کنند و نیازهای خانواده خود را تأمین نمایند. توانمندسازی اقتصادی باعث کاهش وابستگی زنان به حمایت‌های موقت دولتی می‌شود و آن‌ها را به بازیگران اصلی عرصه اقتصادی جامعه تبدیل می‌کند. با این روش، زنان هم از نظر مالی و هم از نظر اجتماعی استقلال بیشتری پیدا می‌کنند و اعتماد به نفس آن‌ها افزایش می‌یابد.

توانمندسازی روانی و اجتماعی نیز بخش مهمی از فعالیت‌های همیاران سلامت است.
با برگزاری جلسات مشاوره فردی و گروهی، کارگاه‌های آموزشی و فعالیت‌های فرهنگی و روانشناختی، زنان مهارت‌های مقابله با فشارهای روانی و چالش‌های زندگی را کسب می‌کنند. ارتقای سلامت روانی باعث کاهش تنش‌ها، پیشگیری از آسیب‌های روانی و تقویت تاب‌آوری فردی و اجتماعی زنان می‌شود. این فرآیند به آن‌ها کمک می‌کند مشکلات روزمره خود را بهتر مدیریت کنند و اعتماد به نفس بیشتری در زندگی خانوادگی و اجتماعی داشته باشند.

حفظ کرامت و ارتقای اعتماد به نفس زنان سرپرست خانوار یکی دیگر از اهداف اصلی همیاران سلامت است.
آن‌ها با ایجاد فضایی امن و حمایتگر، زنان را تشویق می‌کنند تا مشکلات خود را بیان کنند و توانمندی‌های خود را بروز دهند. این فرآیند باعث افزایش عزت نفس، اعتماد به قابلیت‌های شخصی و قدرت تصمیم‌گیری زنان می‌شود و نقش فعال‌تر آن‌ها در خانواده و جامعه را تقویت می‌کند. توانمندسازی زنان به معنای افزایش استقلال، مشارکت فعال و ایجاد فرصت‌های برابر در جامعه است.

حضور همیاران سلامت اثرات گسترده‌ای بر زندگی زنان سرپرست خانوار دارد.
این نقش چندجانبه باعث می‌شود زنان نه تنها از حمایت‌های موقت بهره‌مند شوند بلکه مسیر زندگی خود را به سمت بهبود پایدار هدایت کنند. برنامه‌های همیاران سلامت به ایجاد جامعه‌ای سالم‌تر، عادلانه‌تر و کاهش آسیب‌های اجتماعی کمک می‌کنند. با تسهیل دسترسی زنان به منابع و خدمات مختلف، توانمندسازی عمیق‌تر و فراگیرتر امکان‌پذیر می‌شود و زنان به عنوان عاملان مؤثر در بهبود وضعیت خانوادگی و اجتماعی خود ایفای نقش می‌کنند.

 همیاران سلامت به عنوان نیروی محرک در توانمندسازی زنان سرپرست خانوار، نه تنها زندگی این زنان را متحول می‌کنند بلکه به کل جامعه در ایجاد فضایی برابر، پایدار و سالم کمک می‌رسانند. توسعه و ترویج این مدل حمایت‌ها در سطح جامعه یک ضرورت اساسی است که می‌تواند زمینه‌ساز رشد و ارتقای زنان، خانواده‌ها و جامعه به طور همزمان باشد.