بخشش و بخشندگی از ارزش‌های والای انسانی هستند که نقش بسیار مهمی در ایجاد آرامش، همدلی و همزیستی مسالمت‌آمیز در جامعه ایفا می‌کنند.
بخشش به معنای چشم‌پوشی از خطاها، اشتباهات یا آسیب‌هایی است که دیگران به ما وارد کرده‌اند، بدون اینکه انتظار جبران یا انتقام داشته باشیم.
این عمل نشان‌دهنده بزرگواری، تسلط بر نفس و قدرت روحی فرد است که می‌تواند دل‌های پرخشم را آرام کند و روابط انسانی را ترمیم نماید.

بخشندگی نیز به معنای سخاوت و گشاده‌دستی چه از نظر مادی و چه معنوی، بدون چشمداشت و به قصد کمک و حمایت است. این ویژگی باعث تقویت احساس همبستگی اجتماعی، کاهش فاصله‌های طبقاتی و ایجاد فضایی پر از محبت و اعتماد می‌شود.
در آموزه‌های فرهنگی و اخلاقی، بخشش و بخشندگی به عنوان یکی از فضایل برجسته معرفی شده‌اند که نه تنها به نفع گیرنده بلکه برای بخشنده نیز آرامش و رضایت درونی به همراه دارد.

افراد بخشنده معمولاً از سلامت روانی و رضایت بیشتری برخوردارند زیرا با این رفتار، بار کینه و نفرت را از دل خود برمی‌دارند و به جای آن محبت و مهربانی را جایگزین می‌کنند.
در نگاهی کلی بخشش و بخشندگی پایه‌های اصلی تشکیل یک جامعه انسانی سالم، پایدار و پر از محبت هستند که در آن افراد با درک متقابل و گذشت، به رشد و تعالی فردی و جمعی دست می‌یابند. این دو صفت، پلی هستند برای رسیدن به زندگی بهتر و انسانی‌تر که همه ما باید در مسیر آن گام برداریم.

بخشندگی و سخاوت چگونه به تاب‌آوری کمک می‌کنند؟

تاب‌آوری به معنای توانایی مواجهه موفق با تجربیات دشوار و چالش‌برانگیز زندگی است که به فرد امکان می‌دهد از مشکلات عبور کرده و به رشد و تحول برسد.
بخشندگی و سخاوت وهمچنین قدردانی به عنوان صفاتی انسانی و الهی، نقش مهمی در افزایش تاب‌آوری دارند و می‌توانند به عنوان عوامل تسهیل‌کننده این توانایی عمل کنند.

1. کاهش بار عاطفی و روانی: بخشش و سخاوت به افراد کمک می‌کند تا از بار منفی احساساتی مانند خشم، کینه و رنجش رها شوند. این رهایی موجب کاهش استرس، اضطراب و افسردگی شده و آرامش روانی را افزایش می‌دهد. در نتیجه، فرد تاب‌آوری بیشتری در برابر مشکلات زندگی پیدا می‌کند.

2.تقویت روابط اجتماعی و حمایت اجتماعی: افرادی که سخاوتمند و بخشنده‌اند، معمولاً روابط اجتماعی بهتری دارند و شبکه حمایتی قوی‌تری را ایجاد می‌کنند. این روابط حمایتی در مواقع بحران و سختی، به فرد کمک می‌کند تا احساس تنهایی نکند و توان مقابله با مشکلات را افزایش دهد.

3. افزایش امید و مثبت‌اندیشی: بخشش به فرد این امکان را می‌دهد که به آینده با دیدی مثبت‌تر نگاه کند و از بار احساسات منفی آزاد شود. این امیدواری و نگرش مثبت، از ارکان اصلی تاب‌آوری است که به فرد انگیزه می‌دهد تا در برابر سختی‌ها مقاومت کند و به رشد ادامه دهد.

4. یادگیری و رشد از تجربیات منفی: سخاوت و بخشش باعث می‌شود فرد به جای غرق شدن در مشکلات و احساسات منفی، از تجربیات خود درس بگیرد و به سمت پیشرفت و تحول حرکت کند. این فرآیند به تقویت تاب‌آوری کمک می‌کند و فرد را برای مواجهه با چالش‌های آینده آماده‌تر می‌سازد.

5.اقدامی آگاهانه برای رهایی: بخشش و سخاوت هر دو اقداماتی آگاهانه و انتخابی هستند که فرد با اراده خود انجام می‌دهد تا جنبه‌های آزاردهنده مانند خشم و انتقام را رها کند. این آگاهی و انتخاب، به تقویت نیروی درونی تاب‌آوری کمک می‌کند و فرد را به سوی زندگی سالم‌تر و متعادل‌تر هدایت می‌کند.

6.ارتباط با ارزش‌های معنوی و اخلاقی: سخاوت از صفات الهی و اخلاقی است که به انسان کمک می‌کند بر نفس اماره خود تسلط یابد و از رذائل اخلاقی مانند بخل دوری کند. این ویژگی باعث می‌شود فرد در مواجهه با مشکلات، نه تنها به خود بلکه به دیگران نیز توجه داشته باشد و با روحیه‌ای مثبت و متعالی به زندگی ادامه دهد.

دکتر محمدرضا مقدسی پدر تاب آوری ایران در پایان سخن آورده است سخاوت و بخشندگی در زمره فضایل اخلاقی هستند والبته ابزارهای مؤثری برای افزایش تاب‌آوری روانی و اجتماعی به شمار می‌آیند.
این صفات به فرد کمک می‌کنند تا از بار سنگین رنجش و کینه رها شود، روابط اجتماعی خود را تقویت کند، امید و انگیزه خود را حفظ نماید و با قدرت و آرامش بیشتری با چالش‌های زندگی روبرو شود. به این ترتیب، تاب‌آوری و سخاوت دو عنصر مکمل هستند که در کنار هم مسیر رشد، تحول و سلامت روانی را هموار می‌سازند.