تاب آوری کودکان طلاق یکی از موضوعات حیاتی در روانشناسی خانواده است که به توانایی کودکان در مقابله و سازگاری با چالش‌ها و تغییرات ناشی از طلاق والدین گفته میشود. طلاق والدین، به عنوان یک رویداد استرس‌زا، می‌تواند تأثیرات عمیق روانی و رفتاری بر کودکان داشته باشد و تاب آوری کودکان طلاق را به شدت به چالش بکشد. با این حال، تاب آوری مهارتی است که می‌توان آن را تقویت کرد و به کودکان کمک کرد تا با شرایط جدید زندگی خود بهتر کنار بیایند.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های کودکان تاب‌آور، داشتن اعتماد به نفس و توانایی مدیریت احساسات قوی است. این کودکان پس از مواجهه با سختی‌ها و تغییرات ناشی از طلاق، به سرعت به حالت عادی بازمی‌گردند و بهبود می‌یابند. والدین نقش کلیدی در آموزش مهارت‌های تاب آوری به کودکان دارند، از جمله آموزش نامگذاری احساسات، بیان آنها و یادگیری روش‌های آرامش‌بخشی مانند تنفس عمیق، ورزش و بازی در فضای باز. این مهارت‌ها به کودکان کمک می‌کند تا احساسات خود را بهتر مدیریت کنند و احساس امنیت بیشتری داشته باشند.

مطالعات نشان می‌دهد که کودکان طلاق در مقایسه با همسالان خود که طلاق را تجربه نکرده‌اند، در برخی جنبه‌های روانی و رفتاری مانند پرخاشگری، مشکلات تحصیلی و کمبود تعاملات مثبت والدینی عملکرد ضعیف‌تری دارند.

با این حال، بسیاری از کودکان طلاق تاب‌آور هستند و می‌توانند با حمایت‌های مناسب، این چالش‌ها را پشت سر بگذارند. عواملی مانند کیفیت رابطه کودک با والدین، به ویژه رابطه گرم و حمایتگر مادر، و همچنین محیط مدرسه‌ای ساختارمند و همراه با قوانین مشخص، نقش مهمی در افزایش تاب آوری کودکان طلاق دارند.

عزت نفس یکی از عوامل کلیدی در افزایش تاب آوری کودکان طلاق است. کودکانی که عزت نفس بالاتری دارند، بهتر می‌توانند با بحران‌ها و استرس‌های ناشی از طلاق مقابله کنند. همچنین، دختران به دلیل رفتارهای اجتماعی بیشتر و توانایی بهتر در جلب حمایت اطرافیان، معمولاً تاب آوری بیشتری نسبت به پسران در خانواده‌های طلاق دارند. آموزش مهارت‌های مقابله‌ای مانند حل مسئله و بازسازی شناختی به کودکان کمک می‌کند تا اضطراب و افکار منفی خود را مدیریت کنند و احساس امنیت بیشتری داشته باشند.

برای افزایش تاب آوری کودکان طلاق، حفظ ثبات در برنامه‌های روزانه و ایجاد محیطی با کمترین تعارض بین والدین بسیار مؤثر است. کودکان در طول طلاق آسیب‌پذیرتر و حساس‌تر هستند، بنابراین آموزش روش‌های مراقبت از خود و آرامش‌بخشی به آنها اهمیت دارد. والدین باید به کودکان اطمینان دهند که احساساتشان طبیعی است و این احساسات گذرا خواهند بود. همچنین، کمک به کودکان برای پذیرش تغییرات به عنوان فرصتی برای رشد، می‌تواند به تقویت تاب آوری آنها کمک کند.

تاب آوری کودکان طلاق نه تنها به خود کودکان بلکه به والدین نیز وابسته است. والدین باید خود نیز مهارت‌های تاب آوری را تمرین کنند تا بتوانند به بهترین نحو از فرزندان خود حمایت کنند. با گذشت زمان و تمرین این مهارت‌ها، خانواده‌ها می‌توانند قوی‌تر و سالم‌تر شوند و کودکان طلاق به زندگی مثبت و سازگارانه‌ای دست یابند.

تاب‌آوری کودکان طلاق یک مفهوم پیچیده و چندبعدی است که نه تنها به ویژگی‌ها و توانمندی‌های خود کودکان بستگی دارد، بلکه نقش بسیار مهمی نیز برای والدین و محیط خانواده ایفا می‌کند. کودکان در مواجهه با جدایی والدین با چالش‌های عاطفی، روانی و اجتماعی متعددی روبه‌رو می‌شوند که می‌تواند بر رشد و سلامت روانی آن‌ها تأثیرگذار باشد.

تاب‌آوری به معنای توانایی کودک در مقابله با این مشکلات و بازگشت به حالت تعادل روانی است. عواملی مانند سن کودک، شخصیت، مهارت‌های حل مسئله و حمایت اجتماعی از جمله مواردی هستند که تاب‌آوری کودک را شکل می‌دهند.

سپیده سلطانی پور نویسنده و مترجم خانه تاب آوری در ادامه آورده است اما این عوامل به تنهایی کافی نیستند و نقش والدین در این میان بسیار حیاتی است. والدینی که با حفظ ارتباط مثبت، حمایت عاطفی مستمر و فراهم کردن محیطی امن و پایدار، به نیازهای روانی و عاطفی کودک پاسخ می‌دهند، می‌توانند تاب‌آوری فرزند خود را به طور چشمگیری افزایش دهند.

از سوی دیگر، نحوه برخورد والدین با طلاق و مدیریت اختلافات پس از جدایی تأثیر مستقیمی بر تاب‌آوری کودکان دارد. والدینی که توانایی کنترل هیجانات منفی، حفظ احترام متقابل و همکاری در تربیت فرزند را دارند، به کودکان این امکان را می‌دهند که احساس امنیت و ثبات بیشتری داشته باشند.

بالعکس، درگیری‌های مکرر، بی‌توجهی عاطفی و کاهش حمایت والدین می‌تواند تاب‌آوری کودکان را تضعیف کند و آن‌ها را در معرض مشکلات روانی مانند اضطراب، افسردگی و مشکلات رفتاری قرار دهد.

تاب‌آوری کودکان طلاق هم به ویژگی‌های فردی آن‌ها بلکه به کیفیت رابطه والدین و نحوه مدیریت طلاق نیز وابسته است. آموزش مهارت‌های ارتباطی و حمایت روانی از والدین می‌تواند به بهبود تاب‌آوری کودکان کمک کند و مسیر رشد سالم آن‌ها را هموار سازد.