موفقیت در دانشگاه نیازمند هماهنگی بین تاب آوری و کفایت تحصیلی است.

تاب آوری بدون کفایت تحصیلی ممکن است منجر به ادامه تحصیل با کیفیت پایین شود، و کفایت تحصیلی بدون تاب آوری نیز ممکن است در برابر اولین چالش جدی فروپاشد.

دانشگاه، دورانی پر از چالش‌ها، فرصت‌ها و تغییرات است.

دانشجویان در این دوره، با فشارهای تحصیلی، اجتماعی و اقتصادی متعددی روبرو می‌شوند.

در این میان، دو مفهوم کلیدی به نام‌های “تاب‌آوری” و “کفایت تحصیلی” نقش مهمی در موفقیت و سازگاری دانشجویان ایفا می‌کنند.

در این مقاله، به بررسی این دو مفهوم و اهمیت آن‌ها در زندگی دانشجویی می‌پردازیم.

تاب آوری چیست؟

تاب‌آوری به توانایی فرد در مواجهه با مشکلات، استرس‌ها و شرایط دشوار زندگی و غلبه بر آن‌ها گفته می‌شود.

به عبارت دیگر، تاب‌آوری، هنر بازگشت به حالت تعادل است.

یک دانشجوی تاب‌آور، در مواجهه با شکست در امتحان، مشکلات مالی یا دوری از خانواده، به جای تسلیم شدن، به دنبال راه‌حل می‌گردد، از دیگران کمک می‌گیرد و به تلاش خود ادامه می‌دهد.

 کفایت تحصیلی چیست؟

کفایت تحصیلی به باور و اطمینان دانشجو از توانایی خود در انجام موفقیت‌آمیز تکالیف و فعالیت‌های تحصیلی گفته میشود.

یک دانشجوی دارای کفایت تحصیلی بالا، معتقد است که با تلاش و پشتکار می‌تواند در دروس خود موفق شود، تکالیف را به خوبی انجام دهد و در امتحانات نمره خوبی کسب کند.

این باور، انگیزه و تلاش دانشجو را افزایش داده و در نهایت، به موفقیت تحصیلی او منجر می‌شود.

کفایت تحصیلی برای توصیف موفقیت دانش آموز یا دانشجو در تکالیف تحصیلی خود به کار می رود.

می توان آن را با نمرات، نمرات آزمون و دستاوردهای تحصیلی دیگر اندازه گیری کرد.

شایستگی یا همان کفایت تحصیلی تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله هوش، استعداد، انگیزه، نگرش و محیط یادگیری است.

شایستگی تحصیلی برای موفقیت در آینده مهم است، زیرا می تواند منجر به فرصت های شغلی بهتر و پتانسیل درآمد بالاتر شود.

شایان توجه اینکه شایستگی تحصیلی تنها معیار موفقیت نیست و سایر عوامل مانند خلاقیت، مهارت های اجتماعی و شخصیت نیز مهم هستند.

موفقیت در دانشگاه تنها به توانایی‌های شناختی محدود نمی‌شود، بلکه ترکیبی از تاب آوری روانی و کفایت تحصیلی است که دانشجویان را قادر می‌سازد تا با چالش‌های پیچیده محیط آموزشی کنار بیایند.

تاب آوری، به عنوان توانایی مقابله با استرس، شکست‌ها و تغییرات ناگهانی، به دانشجویان کمک می‌کند تا تعادل خود را حفظ کرده و با انگیزه ادامه دهند.

کفایت تحصیلی شامل مهارت‌هایی مانند تفکر انتقادی، مدیریت زمان، و توانایی مطالعه مؤثر است که پایه‌های یادگیری عمیق و پیشرفت تحصیلی را شکل می‌دهند.

این دو عنصر مکمل یکدیگرند و هر کدام نقش حیاتی در تبدیل چالش‌ها به فرصت‌های رشد ایفا می‌کنند.

دانشگاه محیطی پرتنش است که دانشجویان را با فشارهایی مانند آزمون‌های سخت، مهلت‌های کاری، و مسئولیت‌های فراوان روبرو می‌کند.

یک دانشجوی تاب‌آور پس از نمره پایین در یک امتحان، به جای ناامیدی، علل شکست را تحلیل کرده و راهکارهای جدیدی برای بهبود عملکرد خود طراحی می‌کند.

این رویکرد نه تنها به پیشرفت تحصیلی کمک می‌کند، بلکه سلامت روانی را نیز تقویت می‌نماید و از اضطراب مفرط جلوگیری می‌کند.

کفایت تحصیلی شامل تسلط بر مهارت‌های اساسی مانند نوشتن، تحقیق، و حل مسئله است که به دانشجویان اجازه می‌دهد تا محتوای پیچیده دروس را درک کرده و به استانداردهای علمی دست یابند.

دانشجویی که از این مهارت‌ها برخوردار است، می‌تواند بهترین استفاده را از فرصت‌های یادگیری مانند کلاس‌ها و پروژه‌ها ببرد.

کفایت تحصیلی با افزایش اعتماد به نفس، باعث می‌شود دانشجویان به جای تکیه بر حفظیات، به کاوش و خلق دانش بپردازند.

موفقیت در دانشگاه نیازمند هماهنگی بین تاب آوری و کفایت تحصیلی است.

تاب آوری بدون کفایت تحصیلی ممکن است منجر به ادامه تحصیل با کیفیت پایین شود، و کفایت تحصیلی بدون تاب آوری نیز ممکن است در برابر اولین چالش جدی فروپاشد.

دانشگاه‌ها می‌توانند با برگزاری کارگاه‌های مدیریت استرس، مشاوره روانشناختی، و دوره‌های آموزشی مهارت‌محور، به دانشجویان کمک کنند تا هر دو بعد را تقویت نمایند.

دانشجویانی که هم تاب آور و هم از نظر تحصیلی قوی هستند، هم در دانشگاه و هم در زندگی و حتی پس از فارغ‌التحصیلی نیز به عنوان افرادی موفق و سازنده مطرح می‌شوند.

عوامل موثر بر کفایت تحصیلی:

تجربیات موفقیت‌آمیز قبلی: موفقیت در دروس و تکالیف قبلی، باور دانشجو به توانایی‌های خود را افزایش می‌دهد.
مشاهده موفقیت دیگران: مشاهده دانشجویان موفق، به دانشجو انگیزه می‌دهد و باور او را به امکان موفقیت تقویت می‌کند.
تشویق و حمایت: دریافت تشویق و حمایت از اساتید، خانواده و دوستان، به افزایش اعتماد به نفس و کفایت تحصیلی دانشجو کمک می‌کند.
بازخورد سازنده: دریافت بازخورد سازنده در مورد عملکرد تحصیلی، به دانشجو کمک می‌کند تا نقاط ضعف خود را شناسایی کرده و برای بهبود آن‌ها تلاش کند.

ارتباط تاب آوری و کفایت تحصیلی

تاب‌آوری و کفایت تحصیلی، دو روی یک سکه هستند.

دانشجویانی که تاب‌آوری بالایی دارند، در مواجهه با مشکلات تحصیلی، کمتر دچار ناامیدی می‌شوند و با تلاش بیشتر، به دنبال راه‌حل می‌گردند.

این تلاش، به موفقیت تحصیلی آن‌ها منجر شده و در نتیجه، کفایت تحصیلی آن‌ها نیز افزایش می‌یابد.

به طور مشابه، دانشجویانی که کفایت تحصیلی بالایی دارند، در مواجهه با شکست‌های تحصیلی، کمتر احساس ناتوانی می‌کنند و با اعتماد به نفس بیشتری، به تلاش خود ادامه می‌دهند.

این پشتکار، به افزایش تاب‌آوری آن‌ها کمک می‌کند.

 چگونه تاب آوری و کفایت تحصیلی را تقویت کنیم؟

 ۱-نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کنید و بر روی تقویت نقاط قوت و بهبود نقاط ضعف خود تمرکز کنید.
۲-اهداف کوچک و قابل دستیابی تعیین کنید و با تلاش برای رسیدن به آن‌ها، اعتماد به نفس خود را افزایش دهید.
۳-به اشتباهات خود به عنوان فرصتی برای یادگیری نگاه کنید و از آن‌ها برای بهبود عملکرد خود استفاده کنید.
۴-با خانواده، دوستان و همسالان خود ارتباط برقرار کنید و در صورت نیاز، از آن‌ها کمک بگیرید.
۵-به طور منظم ورزش کنید، تغذیه سالم داشته باشید و به اندازه کافی استراحت کنید.
۶-از منطقه امن خود خارج شوید و به دنبال تجربه‌های جدید باشید.
۷-به جنبه‌های مثبت زندگی توجه کنید و از افکار منفی دوری کنید.

نرگس زمانی نویسنده و مترجم کتاب کوچینگ شناختی رفتاری در  پایان آورده است تاب‌آوری و کفایت تحصیلی، دو عامل کلیدی در موفقیت دانشجویان در دانشگاه و زندگی هستند. با تقویت این دو ویژگی، دانشجویان می‌توانند با چالش‌های زندگی دانشجویی به طور موثرتری مقابله کرده و به اهداف خود دست یابند.

منبع : دانشگاه سبزواری