فرسودگی شغلی در مددکاران اجتماعی به حالتی اطلاق می‌شود که ناشی از فشارهای روانی و عاطفی ناشی از کار با افراد در شرایط دشوار است. این پدیده می‌تواند به کاهش کیفیت خدمات، احساس ناامیدی و خستگی عاطفی منجر شود.
عواملی مانند بار کاری زیاد، کمبود منابع و حمایت‌های اجتماعی، و عدم تعادل بین کار و زندگی شخصی می‌توانند به فرسودگی شغلی دامن بزنند.
برای مقابله با این مشکل، مددکاران اجتماعی نیاز به استراحت، آموزش مهارت‌های مدیریت استرس و ایجاد شبکه‌های حمایتی دارند تا بتوانند به بهبود سلامت روانی و کارایی خود ادامه دهند.
مددکاری اجتماعی به عنوان یک حرفه با فشارهای روانی و عاطفی بالا شناخته می‌شود و مددکاران اجتماعی به دلیل مواجهه مداوم با مشکلات اجتماعی و عاطفی مراجعان، در معرض فرسودگی شغلی قرار دارند. فرسودگی شغلی به عنوان یک سندرم شامل خستگی عاطفی و جسمی، نگرش منفی به شغل و کاهش احساس ارتباط با مراجعان تعریف می‌شود.

عوامل مؤثر بر فرسودگی شغلی مددکاران اجتماعی

1. فشار شغلی: مددکاران اجتماعی به طور مداوم با فشارهای درونی و بیرونی مواجه هستند که این فشارها می‌تواند به فرسودگی شغلی منجر شود. این فشارها شامل بار کاری زیاد، مسئولیت‌های سنگین و نیاز به تعامل نزدیک با مراجعان است.فشار شغلی و فرسودگی شغلی در مددکاران اجتماعی به دلیل ویژگی‌های خاص این حرفه، به شدت محسوس است. مددکاران اجتماعی با چالش‌های عاطفی و روانی زیادی مواجه هستند که ناشی از تعامل مداوم با مراجعان و شرایط دشوار اجتماعی است. این فشارها می‌تواند منجر به خستگی عاطفی، کاهش کارایی و احساس ناامیدی شود. فرسودگی شغلی در این افراد باعث کاهش توانایی در ارتباط با مراجعان و ایجاد نگرش منفی به شغل می‌گردد. بنابراین، توجه به علائم فرسودگی و ایجاد محیط کار سالم برای پیشگیری از آن ضروری است

2. مدیریت و ارتباطات درون‌سازمانی:تحقیقات نشان می‌دهد که نحوه مدیریت و کیفیت ارتباطات درون‌سازمانی تأثیر قابل توجهی بر میزان فرسودگی شغلی دارد. جو سازمانی رسمی و بروکراتیک می‌تواند به افزایش احساس فرسودگی در مددکاران اجتماعی منجر شود.مدیریت و ارتباطات درون‌سازمانی نقش حیاتی در کاهش فرسودگی شغلی مددکاران اجتماعی دارد. ارتباطات مؤثر می‌تواند به تقویت روحیه تیمی، افزایش انگیزه و بهبود کیفیت خدمات ارائه شده کمک کند. در سازمان‌های اجتماعی، ارتباطات رسمی و غیررسمی به شکل‌گیری شبکه‌های حمایتی کمک می‌کند که موجب کاهش استرس و فشارهای شغلی می‌شود. همچنین، مدیریت صحیح ارتباطات می‌تواند به شفاف‌سازی وظایف و انتظارات کمک کند و از بروز سوءتفاهم‌ها جلوگیری نماید. در نتیجه، بهبود ارتباطات درون‌سازمانی می‌تواند به کاهش فرسودگی شغلی مددکاران اجتماعی و افزایش کارایی آن‌ها منجر شود

3. عوامل فردی:آسیب‌های درون فردی، مانند احساس ناکامی و عدم رضایت شغلی، نیز می‌تواند به فرسودگی شغلی دامن بزند. مددکاران اجتماعی ممکن است احساس کنند که نمی‌توانند به بهترین شکل به مراجعان خود کمک کنند، که این احساس می‌تواند منجر به خستگی عاطفی شود.

 پیامدهای فرسودگی شغلی

فرسودگی شغلی نه تنها بر سلامت روانی مددکاران اجتماعی تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند به کاهش کیفیت خدمات ارائه شده به مراجعان و همچنین کاهش کارایی سازمان منجر شود. این وضعیت می‌تواند به عدم مسئولیت‌پذیری و وجدان کاری در کارکنان منجر شود، که در نهایت بر عملکرد کلی سازمان تأثیر منفی می‌گذارد.
حمایت سازمانی ادراک شده میزانی است که مددکاران اجتماعی باور دارند ارزشهای سازمانی در راستای بهسازی و ارضای نیازهای آنها است.
زمانی که مددکاران احساس کنند از طرف سازمان به خوبی حمایت میشوند، همواره فکر میکنند در شرایط احساس نیاز به پشتیبانی برای کار یا زندگی، سازمان متبوعشان به موقع و به خوبی از آنها حمایت خواهد کرد.
این حمایت سازمانی ادراک شده میتواند بر رضایت شغلی مددکاران اجتماعی تأثیر مثبت داشته باشد.
از طرف دیگر، عدم حمایت سازمانی و فشارهای شغلی بالا میتواند منجر به فرسودگی شغلی در مددکاران اجتماعی شود. فرسودگی شغلی به معنی خستگی هیجانی، مسخ شخصیت و کاهش موفقیت فردی است که در نتیجه استرس شغلی ایجاد میشود.
مددکاران اجتماعی با ارائه خدمات به افراد آسیب‌پذیر جامعه، در معرض خطر فرسودگی شغلی قرار دارند و نیازمند حمایت سازمانی مناسب هستند تا بتوانند به صورت مؤثر به وظایف خود عمل کنند.



با توجه به فشارهای شغلی و عاطفی که مددکاران اجتماعی با آن مواجه هستند، توجه به علائم فرسودگی شغلی و اتخاذ تدابیر لازم برای پیشگیری و مدیریت این وضعیت ضروری است. ایجاد یک محیط کاری حمایتی و بهبود ارتباطات درون‌سازمانی می‌تواند به کاهش فرسودگی شغلی و بهبود کیفیت خدمات مددکاری اجتماعی کمک کند
رضایت شغلی مددکاران اجتماعی بسیار مهم است زیرا موجب افزایش کارایی و احساس رضایت فردی می‌گردد.
رضایت شغلی به معنای دوست داشتن شرایط و لوازم یک شغل، شرایطی که در آن کار انجام می‌گیرد و پاداشی است که برای آن دریافت می‌شود.
وجود رضایت شغلی در مددکاران اجتماعی باعث کاهش احتمال استعفا، غیبت از کار، تصادفات و سوانح کاری و افزایش کارایی می‌شود.
از طرفی، اهمیت داشتن رضایت شغلی برای مددکاران اجتماعی از دو منظر قابل بررسی است: پیشرفت سازمان و توسعه فردی. در مقابل، فرسودگی شغلی مددکاران اجتماعی که ناشی از استرس مزمن محل کار است، با کاهش روحیه و افزایش جابجایی کارکنان بر سازمان تأثیر منفی می‌گذارد.
فرسودگی شغلی خطر ابتلا به بیماری‌های جسمی را در مددکاران اجتماعی افزایش می‌دهد.تقویت تاب آوری می‌تواند به مددکاران اجتماعی کمک کند تا با فرسودگی شغلی مقابله کنند و رضایت شغلی خود را افزایش دهند. ایجاد محیط‌های حمایتی و استفاده از تکنیک‌های مدیریت استرس از جمله راهکارهای مؤثر در این زمینه هستند
سمیرا زارعی روانشناس و همیار سلامت در خاتمه اضافه میکند ایجاد رضایت شغلی و مدیریت استرس برای پیشگیری از فرسودگی شغلی در میان مددکاران اجتماعی بسیار ضروری است تا هم سازمان و هم فرد شاغل از مزایای آن بهره‌مند شوند.