به مناسبت "روز جهانی کم توانان"
 به قلم دکتر برهان ولدبیگی 

یادمان باشد که"کم توانی"(disability)همیشه با گونه انسان همراه بوده،هست و  احتملال خواهد بود.
تقریباً هر فردی در مقطعی از زندگی خود ممکن است موقتا یا بصورت دائمی"کم  توانی"را تجربه کند.
در شرایط فعلی،حدود یک  میلیارد و سیصد ميليون نفر  یا در واقع حدود  ۱۶ ٪ از کل جمعیت جهان ،گرفتار "کم توانی قابل توجهی" می باشند.این تعداد به دلیل سالمندی و شیوع بیماری‌های غیرواگیر در حال افزایش است.
"کم توانی"حاصل تعامل بین ابتلا به یک بیماری(مانند فلج مغزی، سندرم داون و افسردگی)با عوامل شخصی و محیطی(مثلا  نگرش منفی شخص،سیستم حمل و نقل و ساختمان های عمومی غیرقابل دسترس و نیز "حمایت اجتماعی ناچیز" )است.
شرایط و وضعیت"محیط زندگی" یک فرد تأثیر زیادی بر تجربه و میزان توانی او  دارد."محیط‌های غیرقابل دسترس"، عموما مانع "مشارکت کامل و مؤثر" افراد دچار "کم توانی"در قیاس با سایر افراد در جامعه می شود.رفع این موانع و تسهیل در زندگی روزمره کم توانان" میتواند  "مشارکت اجتماعی"این افراد را بهبود ببخشد.

متأسفانه در شرایط فعلی،افراد "کم توان"با نابرابری هایی در حوزه سلامت مواجهه هستند.برای نمونه بسیاری از آنها حدود ۲۰ سال زودتر  از همسالان خود فوت می کنند ،از سلامت کمتری برخوردار بوده ،میزان خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت، سکته مغزی یا افسردگی در آنها دو برابر بیش از دیگران است و در امور روزمره زندگی  محدودیت های بیشتری را تجربه می کنند.هرچند این شکاف و نابرابری در دسترسی به مراقبت های اولیه و تخصصی،در عموم  کشورها وجود دارد ، اما از کشوری به کشوری دیگر و حتی از شهری به شهری دیگر در یک کشور متفاوت است.

هزینه زندگی و مراقبت برای افراد کم توان در قیاس با دیگران به مراتب بالاتر بوده و در همانحال  سطح پوشش بسیاری از خدمات  بهداشت عمومی در آنها پایین تر است.اگر بخواهیم که جامعه ای برخوردار از یک "سلامت یکپارچه" داشته باشیم، ضروری است تا مدیران جامعه با برنامه ریزی آگاهانه به این نابرابری ها در حوزه سلامت پایان دهند.اگر قرار باشد که  از هر شش نفر جمعیت جهان یک نفر به خدمات سلامت دسترسی کافی و لازم نداشته باشد(همانند وضعیت امروز)به معنای تداوم"نابرابری در حوزه سلامت"میباشد.بنابراین،برقراری عدالت در این حوزه  برای "کم توانان"یک "اولویت اجتماعی" است.