فقدان ارتباطات رو در رو با همکارها به این معناست که شانس کمتری برای ایجاد و حفظ پیوندهای نزدیک داریم وجود دوستان در محیط کار، به نفع کسب وکار است. آنها می توانند بهره وری، مشارکت، امنیت و نرخ حفظ نیرو را بهبود بخشند. وجود دوستی در محیط کار، باعث می شود کارکنان سالم تر و شادتر باشند. سایر نظرسنجی ها نشان می دهند که دوستی، رضایت شغلی را افزایش و استرس را کاهش می دهد.

«حقوق بالا» همه مواد لازم برای حس وابستگی به محیط کار نیست. «چسب» نیروی کار به مجموعه باید قوی تر از «دستمزد» باشد.
مطالعات دانشمند ارشد موسسه گالوپ نشان می دهد، کارکنانی که «دوست صمیمی» در محل کار دارند، از «مزیت اجتماعی» در محیط شغلی برخوردارند.
این کارکنان، از کار خسته نمی شوند. آنها پیشنهاد «حقوق بالا» از شرکت رقیب را هم به راحتی نمی پذیرند.

در اواسط دهه 1980، وقتی «جیم هارتر» کارش را به عنوان یک تحلیلگر جوان در موسسه گالوپ آغاز کرد، از او خواستند تحقیق کند که چرا بعضی تیم ها در محیط کار، عملکرد بهتری از دیگران دارند. او و همکارانش، با دفترچه ها و دستگاه های ضبط صوتشان از یک سوی جهان به آن سو رفتند و با گروه هایی از کارمندان، کارکنان کارخانه ها و بیمارستان ها مصاحبه کردند.
سوالاتی از این قبیل: «مدیرتان چگونه برای تیم، هدف گذاری می کند؟ تیمتان چطور با یکدیگر همکاری می کنند؟ از کجا می فهمید تیمتان موفق است یا نه؟»
هارتر با یادآوری آن روزها می گوید: «هر چند وقت یک بار، در یک اتاق کنفرانس یا محوطه کارخانه دور هم می نشستیم و یکی از کارکنان به یکی از همکارهایش اشاره می کرد و می گفت او یکی از بهترین دوستان من است.»
در آن زمان، این محقق ها اشاره ای به این اظهارات نکردند. اما چند ماه بعد، وقتی داشتند انبوهی از متون مصاحبه ها را بررسی می کردند، متوجه نکته ای شدند. هارتر می گوید: «ما به دنبال کلمات و عبارات مشترک میان افراد بودیم و متوجه شدیم که بهترین دوست، یکی از عباراتی ا ست که بارها تکرار شده.» او که حالا دانشمند ارشد مدیریت و سلامت محیط کار در موسسه گالوپ است در ادامه می گوید: «طی تحقیقات بعدی متوجه شدیم که وقتی نیازهای اولیه افراد، یعنی شفافیت وظایف و منابع لازم برای انجام کار تامین باشد، داشتن یک دوست صمیمی می تواند تفاوت چشمگیری در عملکرد آنها ایجاد کند.»
در واقع، دهه ها تحقیق و تحلیل در موسسه گالوپ نشان می دهد که وجود دوستان در محیط کار، به نفع کسب وکار است. آنها می توانند بهره وری، مشارکت، امنیت و نرخ حفظ نیرو را بهبود بخشند. وجود دوستی در محیط کار، باعث می شود کارکنان سالم تر و شادتر باشند. سایر نظرسنجی ها نشان می دهند که دوستی، رضایت شغلی را افزایش و استرس را کاهش می دهد.
اما این روزها، دوستی در محیط کار، گونه ای در حال انقراض است. طبق داده های مربوط به کارت ساعت کارمندها، پس از کرونا و با گسترش دورکاری و کار ترکیبی در اقصی نقاط دنیا، تنها 40 درصد از نیروها به محل کار برگشته اند و بسیاری دیگر، فعلا تصمیمی برای بازگشت به محل کار ندارند. فقدان ارتباطات رو در رو با همکارها به این معناست که شانس کمتری برای ایجاد و حفظ پیوندهای نزدیک داریم.

پاندمی کرونا باعث شد بسیاری از مردم به این نتیجه برسند که کار، جایی نیست که بخواهند در آن به دنبال هدف و معنا باشند. آنها در آن دوران، با ارزیابی مجدد زندگی و حرفه خود، آگاهانه انتخاب کردند که متفاوت کار کنند: حالا نه تنها ساعات کمتری را صرف کار و زمان بیشتری را صرف سرگرمی و ورزش و ریلکس کردن می کنند، بلکه افراد زندگی خود را اولویت بندی کرده و غیرضروری ها را اصطلاحا «هرس» کرده اند. دوستان محیط کار، از لیست اولویت ها حذف شدند و خانواده و عزیزان، اضافه شدند.
این سبک جدید از بسیاری جهات، سالم است. بسیاری از کارکنان آمریکایی، به خصوص کارکنان اداری، معمولا برای کار خود بیش از حد ارزش قائلند و سایر جنبه های زندگی را کم ارزش تلقی می کنند. اما فاصله گرفتن از دوستی های محیط کار، بهایی داشته. هرچه پیوندهای اجتماعی در محیط کار کمتر می شود، مشاغل تراکنشی تر خواهند شد. کارمندها دیگر به کار خود دلبسته و وفادار نیستند. به این ترتیب، نرخ گردش نیروی کار در بازار به اوجی تاریخی خواهد رسید. همزمان که کارمندها تمرکز را از شغل خود برمی دارند و برای فعالیت های دیگر، جا باز می کنند، اهمیت این سوال بیشتر می شود: با کنار گذاشتن دوستان و عدم ایجاد پیوندهای صمیمانه جدید در محیط کار، چه چیزهای دیگری را از دست می دهیم؟ اعتقاد هارتر در دهه 80 مبنی بر اینکه داشتن دوست در محیط کار هم به نفع شرکت هاست و هم به نفع کارمندها، موضوعی ا ست که به لحاظ شهودی کاملا قابل درک و منطقی ا ست. داشتن یک همکار قابل اعتماد که هوای شما را دارد و بودن در جوارش برایتان لذت بخش است، باعث می شود کار، آنقدرها هم کسل کننده و سخت نباشد. به جرات می توانم بگویم که حتی گاهی، اگر هنگام عقد یک معامله یا تکمیل یا تنظیم یک گزارش، آن همکار در کنارتان باشد، ممکن است کار برایتان، یک جورهایی لذت بخش یا سرگرم کننده شود.

سال 1999، یک سال می شد که وارد حوزه روزنامه نگاری شده بودم که با الیسون آشنا شدم. هر دوی ما در اوایل دهه 20 زندگی مان بودیم و به تازگی به نیویورک آمده بودیم. به واسطه شغلمان، با هم صمیمی شدیم. درباره وظایفمان صحبت می کردیم. به مرور و به واسطه قرارهای غیرکاری، دوستی مان عمیق شد. دیدیم که دوران کودکی و افکار سیاسی مشابهی داریم. حتی خلق و خویمان هم شبیه به هم بود. بابت کار و رفتار مادرهایمان پیش هم گلایه می کردیم. ارتقاهای شغلی مان را با هم جشن می گرفتیم. ازدواج و تولد فرزندانمان را هم همین طور. حالا پس از بیش از دو دهه و نقل مکان به سه شهر و بارها تغییر شغل، الیسون هنوز هم انسان محبوب من است. دیگر همکار نیستیم اما وقتی به گذشته نگاه می کنم، مطمئن می شوم که او یکی از دلایلی ا ست که باعث شد در آن شرکت بمانم.

اگر شما هم یک الیسون در زندگی تان دارید که در محل کار با او آشنا شده اید، کسی که شما و کارتان را طوری درک می کند که سایر دوستان و اعضای خانواده تان نمی توانند، خیلی خوش شانس هستید. اما اگر کارتان را در دوران کرونا و با دورکاری شروع کرده باشید، احتمالا هنوز دوست عزیزتان در محل کار را ملاقات نکرده اید و شاید هرگز او را نبینید.

بخشی از وجود من از این بابت ناراحت است. وقتی به این فکر می کنم که ما بخش زیادی از زندگی خود را صرف کار می کنیم، حس می کنم دنیا بدون داشتن دوست صمیمی در محیط کار، برای من که از نسل X هستم، تیره و تار می شود. اما یک بخش دیگر از وجودم که آزادی و انعطاف پذیری دورکاری، آن هم کیلومترها دورتر از محل کار را دوست دارد، بابت این شیوه جدید کار کردن، خوشحال است.

برای همه نسل ها به جز نسل Z، یک زمانی، «کار»، آسان ترین و طبیعی ترین فضا برای دوست یابی بود. عامل اصلی، نزدیکی آدم ها بود. دفتر کار، جایی بود که بیشتر از هر جایی خارج از خانه مان در آن وقت می گذراندیم.
«شاستا نلسون»، مشاور محیط کار و نویسنده چهار کتاب درباره دوستی می گوید: «لازم نبود برنامه ریزی خاصی برای دیدار با افراد داشته باشی. کافی بود در محل کار حاضر شوی و همکارها را ببینی.» اما حالا که دفتر کار، عامل سازماندهی زندگی حرفه ای ما نیست، او پیش بینی می کند که تغییرات چشمگیری در نحوه و محل شکل گیری پیوندهای اجتماعی ایجاد شود.

به باور او، سه اصل برای دوستی وجود دارد: مثبت بودن (احساس پذیرفته شدن و دوست داشته شدن از سوی طرف مقابل)، آسیب پذیری (کاملا خود واقعی بودن) و تداوم (تبادل مکرر تجربیات مشترک). او می گوید: «اگر تداوم از بین برود، یعنی اگر به طور مستمر، آشنایی ایجاد نشود، امکان ایجاد دو مورد دیگر نیز وجود نخواهد داشت.» تکنولوژی هایی مثل زوم ممکن است برای تشکیل جلسات هفتگی کفایت کنند اما نمی توانند میان ما و همکارهایمان، پیوندی ایجاد کنند که به واسطه تعامل رو در رو ایجاد می شود. نلسون می گوید: «آنها برای ما خاطره نمی سازند. خاطره با هم بودن.» عدم احساس ارتباط نزدیک با همکارها، یک جنبه منفی بزرگ دارد: ممکن است معنا و لذت کمتری در شغل خود پیدا کنیم.
داده ها این را ثابت می کنند. تقریبا یک سال است که میزان استعفای آمریکایی ها به رکوردی تاریخی رسیده. حدود 25 میلیون نفر در نیمه دوم سال گذشته، شغل خود را ترک کرده اند. این بالاترین نرخ استعفا از دو دهه پیش است که اداره آمار کار، شروع به ثبت این آمار کرده. امسال، سرعت استعفاها فقط کمی کاهش یافته.
«کایل امیچ»، روان شناس سازمانی دانشگاه دلاور، در حال تحقیق است که چرا آدم ها شغل عوض می کنند. او به من گفت یکی از دلایلش این است که وقتی مزایای اجتماعی کار از بین می روند، کارمندها دیگر حس نمی کنند که ترک شغل، برایشان هزینه فردی دارد. استعفا دیگر به معنای خداحافظی با دوستت که با او ناهار یا نوشیدنی می خوردی نیست چون اصلا دوستی در کار نبوده که حالا بخواهی از دستش بدهی.
کایل می گوید: «وقتی شرکت شما، دیگر جایی برای دریافت حمایت اجتماعی یا منبع هویت سازی یا اعتبار اجتماعی نباشد، برایتان بی معنا خواهد شد. محل کار برایتان تبدیل می شود به محلی که جایگاهی دارد و به شما حقوق می دهد. اگر یک شرکت دیگر با جایگاه بالاتر، حقوق بالاتری به شما پیشنهاد دهد، احتمالا آن را خواهید پذیرفت چون چیزی نیست که شما را در محل کار فعلی تان نگه دارد.»

وقتی دوستانمان در محل کار را از دست می د هیم چه چیزی به دست می آوریم؟ خیلی ها در پاسخ می گویند: «این معامله ای است که ارزشش را دارد.» شاید واقعا نیازی به دریافت اعتبار اجتماعی از شغلمان نداریم. شاید احساس دلبستگی کمتر به کارفرما کمک کند که از نظر روانی از کارمان جدا شویم. برای دو سال آزگار، مرز میان زندگی شخصی و حرفه ای همه ما از بین رفته بود. حالا شاید نیاز باشد که از شغلمان فاصله بگیریم.

فرسودگی و استرس کار به اوج تاریخی خود رسیده. طبق نظرسنجی ها، میل به ایجاد بالانس میان کار و زندگی، به اولویت اصلی کارجوها تبدیل شده. وقتی در محیط کار دوست پیدا نمی کنیم، شاید غریزه اجتماعی ما متقاعدمان کند که در جاهای دیگر دنبال دوست بگردیم. تحقیقات انجام شده در دوران کرونا نشان می دهد که این امر در حال وقوع است.

در همین حال، تحقیقات دیگر نشان می دهد که میل به دوست یابی در محیط کار بسیار کم است. طبق نظرسنجی شرکت منابع انسانی «کپترا»(Capterra)، تنها 11 درصد از کارمندها دوستی با همکارها را عامل اصلی رضایت از شغل برشمرده اند. بیش از نیمی از افراد دورکار گفته اند که داشتن روابط اجتماعی در محل کار برایشان اهمیت کمی دارد یا اصلا اهمیت ندارد.
«دیوید بورکز»، نویسنده و روان شناس سازمانی معتقد است که علت اصلی، ماهیت دورکاری است. او می گوید: «دوستی های محیط کار بر اساس مشترکات غیرمعمولی شکل می گیرند که طی زمان استراحت یا تعطیلی کشف می کنید. مثلا ممکن است کشف کنید که هر دو به یک تیم علاقه دارید یا در یک منطقه بزرگ شده اید. اما در دنیای مجازی یا ترکیبی، شغل ما بسیار کارآمدتر است.»
در غیاب تعطیلی واقعی، ما نمی توانیم همان اطلاعات را درباره همکار خود کسب کنیم. بورکز می گوید: «دوست یابی، نیازمند زمان برنامه ریزی نشده است. زمان خارج از برنامه کاری و خارج از محیط کار. دوست یابی، زورکی و اجباری نیست. به همین خاطر است که همه دوست دارند بعد از کار به کافه بروند اما کسی دوست ندارد به پیک نیکی برود که توسط شرکت ترتیب داده شده.»
«کاترین هو»، در مقاله ای درباره عدم تمایل نسل Z به دوست یابی در محیط کار می گوید: «دلیلش این نیست که هم سن و سال های من با دوستی در محیط کار مخالفند. آنها در حال امتحان کردن شکل جدیدی از زندگی اجتماعی هستند که خارج از محیط کار متمرکز است.»
نسل Z، محیط کار را منبع درآمد می داند، نه جایی برای تغذیه عاطفی. به علاوه، مجهز بودن این نسل به تکنولوژی باعث شده بتوانند راحت تر ارتباط خود را با دوستان دوران کودکی یا دانشگاه خود حفظ کنند و روش های جدیدتر آشنایی با افراد را امتحان کنند. مثلا از طریق اپلیکیشن ها. نابودی دوستی های محیط کار برای کارفرماها خبر چندان خوشایندی نیست، نه فقط به دلیل از بین رفتن بازدهی یا مشارکتی که به واسطه دوستی ها ایجاد می شوند. در دوره ای که کار از خانه رو به گسترش است، کارفرماها دیگر نمی توانند برای حفظ کارکنان خود روی سرمایه های انسانی حساب کنند. اگر شغل، یک محصول بود، می توانستید بگویید که دوستی در محیط کار، حکم چسبی را داشت که باعث می شد کارمندها به سختی آن را ترک کنند. حالا دوستان کمتر در محیط کار، به معنای دلایل کمتر برای ماندن است.

بنابراین، چالش برای سازمان ها این است که چطور در عصر دورکاری، مشاغل را «چسبنده» کنند. «هاکان ازچلیک»، استاد مدیریت پیشنهاد می کند که سیستم های پاداش دهی بر اساس ترجیحات هر کارمند ایجاد کنیم. هدف این است: به کارکنان سیگنال دهید که مورد احترامند و تعلق دارند. او می گوید: «بعضی ها اگر به جای پنج روز، چهار روز کار کنند، انگار دنیا را به آنها داده اید. بعضی دیگر دوست دارند که در کنار کار، یک دوره آموزشی بگذرانند یا مرخصی بیشتری دریافت کنند.»

کارفرماها همچنین باید راه های جدیدی برای کمک به کارمندها در ایجاد روابط معنادار پیدا کنند. این به معنای اجباری کردن بازگشت به محل کار یا رویدادهای تصنعی و اجباری نیست. کافی است دست به ابداعات ساده بزنید. دورکاری لازم نیست که همیشه حول محور کار باشد. صحبت های روزمره و غیررسمی کمک می کند حس کنیم جزئی از یک جامعه هستیم. مدیران باید به کارمندها اجازه دهند که بخشی از زمان خود را صرف آشنایی با یکدیگر کنند. کارمندها باید تشویق به شبکه سازی غیررسمی شوند. باید به آنها کمک کنیم که آن «مشترکات غیرمعمول» را پیدا کنند.


هارتر می گوید: «همیشه راه هایی هست که در عین حفظ آزادی عمل افراد، زمانی را به ارتباط سازی آنها اختصاص دهیم. این لزوما شغل ما را چسبنده تر نمی کند اما روحی انسانی به آن خواهد دمید.»
حق با اوست. مرگ روابط دوستی در محیط کار تنها محدود به کاهش بازدهی یا تراکنشی شدن مشاغل نیست. آنچه از دست می رود، جنبه انسانی مشاغل است. شغل ها همواره فرصتی بودند تا آدم ها قبیله خود را پیدا کنند؛ افرادی با تفکرات و سلایق یکسان و مسیرها و مشکلات مشابه. حیف است که این فرصت را از دست دهیم. برای بسیاری از ما، شغل یکی از حقایق اجتناب ناپذیر زندگی ا ست. وجود دوستان، آن را خوشایندتر می کند.

به همین خاطر، به یکی از همکارهای جوانم در اسلک پیام دادم و گفتم: «آخر هفته برنامه ات چیست؟» او پاسخ داد که تولد یکی از همکارهاست و او به بروکلین می رود. ظاهرا هم دانشگاهی از آب درآمدند. گفت: «باید جذاب باشد.» به طرز عجیبی تحت تاثیر پیامش قرار گرفتم. همکارهایم را تصور کردم که بیست سال دیگر، در یک شهر دیگر و یک کافه دیگر دور هم جمع شده اند و از زندگی در میانسالی یا شغل یا بچه ها و همسرهایشان می گویند. در همین حین به او پاسخ دادم: «خوش بگذرد.»