هفته جهانی ناشنوایان، یک رویداد مهم و جهانی است که هر سال توسط فدراسیون جهانی ناشنوایان و انجمن‌های ملی برگزار می‌شود.
هدف اصلی این هفته افزایش آگاهی عمومی درباره حقوق ناشنوایان، فرهنگ و هویت آن‌ها و همچنین حمایت از دسترسی برابر به خدمات آموزشی، اجتماعی و فرهنگی است.
این رویداد فرصتی است تا ناشنوایان، خانواده‌ها، معلمان، دولت‌ها و عموم مردم با هم گرد هم آیند و اهمیت زبان اشاره و حقوق ناشنوایان را جشن بگیرند.
هفته جهانی ناشنوایان معمولاً در آخرین هفته کامل سپتامبر برگزار می‌شود و با روز بین‌المللی ناشنوایان که در آخرین یکشنبه هفته است، به اوج خود می‌رسد.
این هفته نمادی از همبستگی جهانی جامعه ناشنوایان است و با هر سال که می‌گذرد، اهمیت آن در سطح بین‌المللی بیشتر می‌شود.


ریشه‌های تاریخی و تحول

هفته جهانی ناشنوایان ریشه در تلاش‌های فدراسیون جهانی ناشنوایان دارد.
این فدراسیون در سال ۱۹۵۱ در رم، ایتالیا، توسط نمایندگان ناشنوایان از ۲۵ کشور جهان تأسیس شد تا یک سازمان جهانی برای ترویج حقوق ناشنوایان ایجاد شود.
در سال ۱۹۵۸، فدراسیون جهانی ناشنوایان اولین روز بین‌المللی ناشنوایان را برگزار کرد تا دستاوردهای ناشنوایان را جشن بگیرد و توجه جهان را به چالش‌ها و حقوق آن‌ها جلب کند.
با گذر زمان، یک روز کافی نبود و نیاز به یک هفته کامل احساس شد تا برنامه‌ها و فعالیت‌های فرهنگی، آموزشی و حقوقی بتوانند به شکل گسترده‌تری اجرا شوند.
بنابراین هفته جهانی ناشنوایان شکل گرفت و امروزه بیش از ۱۳۰ انجمن ملی در سراسر جهان به آن می‌پیوندند.
هر سال، فدراسیون جهانی ناشنوایان یک تم خاص را اعلام می‌کند که پیام‌رسانی در سطح جهانی را هماهنگ می‌سازد و سازمان‌های عضو را برای برگزاری برنامه‌ها راهنمایی می‌کند.



 ساختار، تم‌ها و اجزای کلیدی

یکی از ویژگی‌های مهم هفته جهانی ناشنوایان، استفاده از تم سالانه است.
این تم‌ها موضوعات مختلف حقوقی، فرهنگی، آموزشی و اجتماعی را پوشش می‌دهند و برنامه‌های جهانی را هماهنگ می‌کنند.
برای مثال، تم سال ۲۰۲۵ با محوریت «بدون حقوق زبان اشاره، حقوق بشر محقق نمی‌شود» اعلام شده است و توجه جهانی را به اهمیت زبان اشاره و حقوق ناشنوایان جلب کرده است. هر سال نیز موضوعات فرعی روزانه معرفی می‌شوند که به مسائل خاصی مانند دسترسی به آموزش، خدمات بهداشتی، فناوری‌های نوین و فرهنگ ناشنوایان می‌پردازند.

تمرکز اصلی هفته جهانی ناشنوایان بر چند حوزه کلیدی است.
نخست، حقوق زبان اشاره است که به عنوان یک حق اساسی انسانی شناخته می‌شود و باید در تمامی کشورها قانونی شود.
دوم، دسترسی به آموزش است؛ بسیاری از کودکان ناشنوا نیازمند آموزش دو زبانه هستند که زبان اشاره را در کنار زبان محلی آموزش دهد.
سوم، دسترسی به اطلاعات و خدمات عمومی اهمیت دارد، زیرا بدون مترجم و منابع مناسب، ناشنوایان نمی‌توانند از خدمات درمانی، قضایی و دولتی به طور کامل بهره‌مند شوند. چهارم، توانمندسازی و رهبری جامعه ناشنوایان از دیگر اهداف مهم است تا آنان بتوانند در تصمیم‌گیری‌های اجتماعی و سیاسی نقش مؤثر داشته باشند.

هفته جهانی ناشنوایان شامل رویدادهای مختلفی است که در سراسر جهان برگزار می‌شوند.
این رویدادها شامل مراسم رسمی، جشنواره‌های فرهنگی، نمایشگاه‌ها، کارگاه‌های آموزشی، کلاس‌های زبان اشاره برای عموم مردم و کمپین‌های رسانه‌ای است.
همچنین برنامه‌های آموزشی در مدارس و دانشگاه‌ها برگزار می‌شود تا دانش‌آموزان و دانشجویان با فرهنگ ناشنوایان آشنا شوند و مهارت‌های زبان اشاره را یاد بگیرند.



اهمیت و هدف

هفته جهانی ناشنوایان اهمیت زیادی دارد و هدف آن تنها جشن گرفتن ناشنوایان نیست.
این هفته فرصتی برای آموزش جامعه، افزایش آگاهی عمومی و تقویت حقوق بشر است.
از طریق این هفته، مردم می‌آموزند که ناشنوایی تنها یک معلولیت نیست، بلکه یک هویت فرهنگی و زبانی است که باید به رسمیت شناخته شود.
همچنین این هفته به ناشنوایان امکان می‌دهد تا هویت خود را جشن بگیرند، فرهنگ و هنر خود را به نمایش بگذارند و در فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی مشارکت کنند.
علاوه بر این، این هفته نقش مهمی در شبکه‌سازی جهانی ناشنوایان و تبادل تجربه بین انجمن‌های مختلف دارد و باعث می‌شود ایده‌ها و برنامه‌های موفق به کشورهای دیگر منتقل شود.
فناوری و نوآوری نیز در این هفته جایگاه ویژه‌ای دارند و ابزارهای جدیدی برای دسترسی بهتر ناشنوایان معرفی می‌شوند.

با وجود اهمیت هفته جهانی ناشنوایان، هنوز چالش‌ها و موانع زیادی وجود دارد.
بسیاری از کشورها زبان اشاره را به صورت قانونی به رسمیت نمی‌شناسند یا اجرای قوانین موجود ضعیف است.
در زمینه آموزش، کودکان ناشنوا اغلب دسترسی کافی به آموزش دو زبانه یا منابع مناسب ندارند و کمبود معلمان آموزش‌دیده مشکل را تشدید می‌کند.
همچنین کمبود مترجم زبان اشاره در دادگاه‌ها، مراکز درمانی و هنگام بلایای طبیعی محدودیت ایجاد می‌کند.
در حوزه فناوری نیز دسترسی نابرابر به ابزارهای دیجیتال و هوش مصنوعی می‌تواند مشکلات بیشتری ایجاد کند.
علاوه بر این، برخی افراد ناشنوا با هویت‌های چندگانه مانند جنسیت، قومیت و گرایش جنسی ممکن است با تبعیض مضاعف مواجه شوند و این چالش‌ها نیازمند توجه ویژه است.

اجرای هفته جهانی ناشنوایان در هر کشور متفاوت است و هر کشور برنامه‌های خاص خود را دارد.
در کانادا، انجمن ناشنوایان برنامه‌های گسترده‌ای برای ترویج زبان اشاره و فرهنگ ناشنوایان برگزار می‌کند و جشنواره‌های فرهنگی متعددی در طول هفته برگزار می‌شود.
در ایالات متحده، انجمن ملی ناشنوایان برنامه‌های محلی، کارگاه‌های آموزشی و کمپین‌های رسانه‌ای برگزار می‌کند و مردم را با اهمیت حقوق ناشنوایان آشنا می‌سازد

دستاوردها و موفقیت‌ها

هفته جهانی ناشنوایان دستاوردهای مهمی داشته است. تصویب قوانین شناسایی زبان‌های اشاره در برخی کشورها، افزایش بودجه برای مترجمان و برنامه‌های آموزشی و توسعه آموزش دو زبانه از جمله موفقیت‌های برجسته این هفته هستند.
همچنین ناشنوایان توانسته‌اند نقش فعال‌تری در تصمیم‌گیری‌های اجتماعی و سیاسی ایفا کنند و فرهنگ و هنر خود را معرفی نمایند.
رسانه‌ها و فناوری‌های نوین نیز در طول هفته دسترسی ناشنوایان به اطلاعات و آموزش را افزایش داده‌اند و آگاهی عمومی درباره فرهنگ ناشنوایان تقویت شده است.



انتقادها و چالش‌های استراتژیک

با وجود موفقیت‌ها، برخی نگرانی‌ها وجود دارد. گاهی هفته جهانی ناشنوایان بیشتر به شکل نمادین برگزار می‌شود و تغییرات ساختاری واقعی ایجاد نمی‌کند.
در برخی موارد، ناشنوایان در برنامه‌ها نقش محدودی دارند و منابع محدود باعث می‌شود ظرفیت انجمن‌ها کاهش یابد. تمرکز بیش از حد بر یک هفته بدون پیگیری طولانی‌مدت نیز می‌تواند اثرگذاری را محدود کند.
برای آینده، لازم است تلاش‌ها ادامه یابد و فعالیت‌ها تنها محدود به یک هفته نشود.
تقویت رهبری و مالکیت انجمن‌های ناشنوایان، توسعه استراتژی‌های مناسب با هر جامعه، سرمایه‌گذاری در تحقیق و داده و طراحی فناوری‌های دسترسی با مشارکت ناشنوایان از جمله مسیرهای آینده هستند.
همچنین یکپارچگی سیاست‌ها، توجه ویژه به گروه‌های محروم و پایش و ارزیابی برنامه‌ها برای اطمینان از تأثیر واقعی بسیار مهم است.



نحوه مشارکت افراد و سازمان‌ها

هفته جهانی ناشنوایان فرصتی برای مشارکت تمام افراد و سازمان‌ها فراهم می‌کند.
افراد ناشنوا می‌توانند رویدادها را رهبری کنند، محتوای رسانه‌ای تولید کنند و فعالیت‌های آگاهی‌بخشی داشته باشند.
انجمن‌ها و سازمان‌های غیردولتی می‌توانند با دولت‌ها همکاری کنند، منابع آموزشی تولید نمایند و کمپین‌های رسانه‌ای راه‌اندازی کنند.
مدارس و دانشگاه‌ها کلاس‌ها و کارگاه‌های آموزشی برگزار می‌کنند تا دانش‌آموزان با فرهنگ ناشنوایان آشنا شوند.
دولت‌ها وظیفه دارند قوانین مناسب تصویب کنند، مترجم و زیرنویس فراهم کنند و دسترسی به رسانه‌ها و خدمات عمومی را تضمین نمایند.
شرکت‌های فناوری نیز می‌توانند ابزارهای دسترسی تولید کنند و ناشنوایان را در طراحی و آزمایش این فناوری‌ها مشارکت دهند.
عموم مردم نیز با یادگیری زبان اشاره، حضور در رویدادها و حمایت از انجمن‌ها می‌توانند به گسترش آگاهی کمک کنند.
خدیجه عزیزی مترجم زبان اشاره خانه تاب آوری تاکید میکند هفته جهانی ناشنوایان یک رویداد پویا و بین‌المللی است که ناشنوایان، دولت‌ها، رسانه‌ها، مدارس و فناوری‌ها را گرد هم می‌آورد تا حقوق زبان اشاره، هویت فرهنگی و مشارکت اجتماعی ناشنوایان را ارتقاء دهند.
این هفته باعث شده زبان‌های اشاره به عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از حقوق بشر شناخته شوند و فرهنگ ناشنوایان در سطح جهانی دیده شود.
با این حال، لازم است تلاش‌ها ادامه یابد، توانمندسازی انجمن‌ها تقویت شود و توجه ویژه به گروه‌های محروم معطوف گردد تا تأثیر واقعی و پایدار ایجاد شود.