یوگا در تاب آوری و رشد پس از تروما چه نقشی دارد؟

یوگا می‌تواند در رشد پس از تروما نقش مهمی ایفا کند، زیرا به کاهش علائم استرس پس از سانحه (PTSD) کمک می‌کند و سلامت جسمی و روانی را بهبود می‌بخشد.

این تمرینات با تسهیل ارتباط بین بدن و مغز، می‌توانند به کاهش علائم فیزیکی مانند افزایش ضربان قلب و تعریق کمک کنند.

یوگا همچنین با کاهش استرس و اضطراب، به بهبود سلامت روان کمک می‌کند و می‌تواند به عنوان یک درمان مکمل برای اختلالات روانی مورد استفاده قرار گیرد.

تمرینات یوگا با افزایش آگاهی از بدن و ذهن آگاهی، به افراد کمک می‌کند تا بر تجارب خود تسلط یابند و در لحظه تمرکز کنندیوگا می‌تواند به عنوان یک رویکرد درمانی برای بهبود کارکردهای شناختی و هیجانی در افراد دچار تروما مورد استفاده قرار گیرد.

تاب‌آوری یا Resiliency به توانایی انسان در مقابله با چالش‌ها، تحمل استرس و بازیابی تعادل روانی-جسمی پس از تجربه سختی‌ها اشاره دارد.

این مفهوم نه تنها شامل مقاومت در برابر آشفتگی‌ها، بلکه رشد و یادگیری از طریق آنها نیز می‌شود.

امروزه یوگا به‌عنوان یک روش مؤثر برای بهبود سلامت جسمی و روانی شناخته می‌شود، اما ارتباط عمیق آن با تقویت تاب‌آوری کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

یکی از مهم‌ترین راه‌های ارتباط یوگا و تاب‌آوری، تأثیر آن بر سیستم عصبی است. تمرینات یوگا با کاهش سطح کورتیزول (هورمون استرس) و فعال‌سازی سیستم عصبی پاراسمپاتیک (مسئول آرامش بدن)، تعادل بین «پاسخ مبارزه یا گریز» و «استراحت و هضم» را بهبود می‌بخشد.

این تنظیم فیزیولوژیکی به افراد کمک می‌کند تا در موقعیت‌های پرتنش، واکنش‌های هیجانی خود را کنترل کرده و از فرسودگی ناشی از استرس مزمن جلوگیری کنند.

مطالعات نشان داده‌اند که افرادی که به‌طور منظم یوگا می‌کنند، مقادیر پایین‌تری از علائم اضطراب و افسردگی—که معمولاً تاب‌آوری را تضعیف می‌کنند—گزارش می‌دهند.

یوگا از طریق تمرینات تنفسی و ذهن‌آگاهی، به افراد می‌آموزد که احساسات خود را بدون قضاوت مشاهده کرده و با آنها کنار بیایند.

این مهارت برای تاب‌آوری حیاتی است، زیرا در موقعیت‌های چالش‌برانگیز، انعطاف‌پذیری ذهنی (Cognitive Flexibility) به افراد اجازه می‌دهد تا از دام تفکرات منفی و سخت‌گیرانه خارج شده و راه‌حل‌های خلاقانه پیدا کنند.

به‌عنوان مثال، تمرین «پرانایاما» مانند «نادی شودهانا» (تنفس یک‌طرفه) می‌تواند تعادل بین نیمکره‌های مغز را بهبود بخشد و ظرفیت تصمیم‌گیری در شرایط بحرانی را افزایش دهد.

تمرینات مدیتیشن در یوگ مانند تمرکز بر تنفس خودآگاهی را تقویت می‌کنند.

این خودآگاهی به افراد کمک می‌کند تا منابع درونی خود (مانند ارزش‌ها و نقاط قوت) را شناسایی کرده و در مواقع دشوار، به آنها تکیه کنند.

مطالعات نشانداده است که مدیتیشن منظم با افزایش حجم ماده خاکستری در نواحی مغز مرتبط با تنظیم احساسات (مانند قشر پیشانی) همراه است. این تغییرات عصبی می‌توانند پایه‌های عصبشناختی تاب‌آوری را تقویت کنند.

یوگا اغلب بصورت گروهی انجام میشود که این امر به ایجاد حس تعلق و حمایت اجتماعی کمک می‌کند.

روابط اجتماعی قوی یکی از عوامل کلیدی تاب‌آوری هستند، زیرا افراد را در مواجهه با سختی‌ها تقویت می‌کنند.

علاوه بر این، شرکت در کلاس‌های یوگا می‌تواند حس مسئولیت‌پذیری و تعهد را تقویت کند که خود به بهبود اعتماد به نفس و توانایی مقابله با چالش‌ها می‌انجامد.

در جوامعی که یوگا به‌عنوان بخشی از فرهنگ محسوب می‌شود، معمولاً شاهد سطح بالاتری از همبستگی اجتماعی و تاب‌آوری جمعی هستیم.

نرگس زمانی مترجم کتاب پرورش تاب آوری در پایان آورده است یکی از جنبه‌های کمتر شناخته‌شده یوگا، نقش آن در تسهیل «رشد پس از تروما» (Post-Traumatic Growth) است.

برخی مطالعات نشان داده‌اند که ترکیب یوگا با درمان‌های روانشناختی می‌تواند به افراد کمک کند تا پس از تجربه رویدادهای تروماتیک، نه تنها بهبود یابند، بلکه از این تجربه برای تغییر مثبت در زندگی خود استفاده کنند.

این امر از طریق افزایش آگاهی از زمان حال (Mindfulness)، کاهش ترس از تجربه درد و ایجاد نگرشی غیرقضاوت‌گرایانه نسبت به خود و جهان امکان‌پذیر می‌شود. به این ترتیب، یوگا نه تنها تاب‌آوری را افزایش می‌دهد، بلکه می‌تواند آن را به ابزاری برای تحول شخصیتی تبدیل کند.