تاب آوری میان رشته ای رویکردی است که از ترکیب دانش، روش‌ها و نظریه‌های چند رشته علمی برای درک و مقابله با چالش‌های پیچیده استفاده می‌کند.
رویکرد تاب آوری میان رشته ای ادغام دانش برای مقابله با چالش های پیچیده است.
رویکرد بین‌رشته‌ای به تلفیق دانش، روش‌ها و تجربیات دو یا چند حوزه علمی برای شناخت و حل مسائل پیچیده و چندوجهی گفته شده است.
این رویکرد با عبور از مرزهای سنتی رشته‌های مختلف، امکان همکاری و تعامل میان متخصصان را فراهم می‌کند تا به درک جامع‌تری از پدیده‌ها دست یابند.
مطالعات بین‌رشته‌ای معمولاً مسئله‌محور هستند و به دنبال پاسخگویی به نیازهای اجتماعی و حل مشکلات واقعی‌اند.
این نوع فعالیت علمی زمانی معنا پیدا می‌کند که پیچیدگی موضوع از ظرفیت یک رشته منفرد فراتر باشد
تاب آوری، به عنوان توانایی سیستم ها در مقاومت، تطبیق و بازیابی تعادل در برابر اختلالات، از مفاهیم کلیدی در علوم پایه و اجتماعی است.
تاب آوری میان رشته ای با الهام از نظریه سیستم‌ها و پویایی غیرخطی ، تعاملات بین اجزای مختلف سیستم‌ها را تحلیل می‌کند.
رویکرد تاب آوری میان رشته ای این مفهوم را از مرزهای تک بعدی خارج کرده و با ادغام نظریه ها، روش ها و داده های چند رشته ای، چارچوبی جامع برای تحلیل پیچیدگی های واقعی ارائه می دهد.
این رویکرد به ویژه در مواجهه با بحران هایی مانند تغییرات اقلیمی، بیماری های همه گیر یا بحران های اقتصادی، که ذاتاً چندبعدی هستند، بیش از پیش ضروری می شود.
پایه های نظری تاب آوری میان رشته ای
مطالعات میان رشته ای تاب آوری بر این اصل استوار است که پدیده های پیچیده نمی توانند تنها از منظر یک رشته علمی مورد بررسی قرار گیرند.
برای مثال، تحلیل تاب آوری شهری نیازمند همکاری جغرافیدانان، مهندسان، جامعه شناسان و برنامه ریزان شهری است.
این رویکرد با الهام از نظریه سیستم ها و مدل های پویایی غیرخطی، به بررسی تعاملات بین اجزای مختلف سیستم ها می پردازد.
دکتر محمدرضا مقدسی مدیر و موسس خانه تاب آوری در ادامه آورده است ادغام دیدگاه های مختلف می تواند به درک عمیق تری از تاب آوری منجر شود.
تاب آوری میان رشته ای، آموزش را از حالت تک بعدی خارج کرده و دانش آموزان را با رویکردهای همگرا میان روان شناسی و علوم اجتماعی آشنا می کند.
برای نمونه، در مقابله با تغییرات اقلیمی، همکاری بین اقلیم شناسان، اقتصاددانان و سیاستمداران ضروری است تا راهکارهایی همچون کاهش انتشار کربن یا سازگاری اجتماعی طراحی شود.
این رویکرد به شناسایی نقاط آسیب پذیر و تقویت ظرفیت های مقابله ای کمک می کند و از تکرار اشتباهات گذشته جلوگیری می نماید.
یکی از ویژگی های بارز رویکرد میان رشته ای، استفاده از روش های ترکیبی است.
مدل های ریاضی و شبیه سازی کامپیوتری برای پیش بینی رفتار سیستم ها با روش های کیفی مانند مصاحبه و مطالعات موردی ترکیب می شوند.
این رویکرد دوگانه امکان تحلیل دقیق داده ها را فراهم کرده و همزمان بازتاب های انسانی و اجتماعی را نادیده نمی گیرد.
برخی مطالعات انتشار یافته نمونه هایی از این روش های ترکیبی را به نمایش می گذارند.
چالش های پیش روی تاب آوری میان رشته ای
علیرغم مزایای فراوان، پیاده سازی این رویکرد با چالش هایی مانند تفاوت در زبان و اصطلاحات تخصصی رشته ها، تعارض در اولویت ها و کمبود متخصصان چندمهارتی همراه است.
برای غلبه بر این موانع، نیاز به طراحی برنامه های آموزشی میان رشته ای و ایجاد فضای همکاری بین دانشگاه ها، صنعت و دولت ضروری است.
پروژه هایی مانند “شهرهای تاب آور” سازمان ملل، نمونه ای از تلاش های جهانی برای ایجاد چنین همکاری هایی هستند.
تاب آوری میان رشته ای نه تنها یک مفهوم نظری، بلکه راهکار عملی برای توسعه پایدار است.
با گسترش چالش های جهانی، تقاضا برای رویکردهای میان رشته ای روزافزون است.
پیشرفت های فناوری، مانند هوش مصنوعی و داده های بزرگ، امکان تحلیل های پیچیده تری را فراهم می کنند، اما نیازمند همکاری نزدیک بین متخصصان رشته های مختلف هستند.
این رویکرد تاب آوری میان رشته ای، به تقویت شبکه های همکاری بین المللی، سرمایه گذاری در آموزش چند رشته ای و ترویج فرهنگ تفکر سیستمی وابسته است.
این رویکرد، راهی برای تبدیل بحران ها به فرصت های نوآوری و تحول اجتماعی ارائه می دهد.
۶ بازدید
۰ امتیاز
۰ نظر
هنوز هیچ نظری ثبت نشده است !
