آسیب پذیری چیست؟
بررسی آسیب پذیری و تاب آوری زنان 

آسیب پذیری به معنای حساسیت یا قابلیت آسیب دیدن فرد یا گروهی خاص در برابر خطرات فیزیکی، اجتماعی یا روانی است.
این مفهوم در سطوح مختلفی مانند شرایط محیطی، وضعیت اقتصادی، وابستگی‌های اجتماعی و ضعف در مواجهه با بحران‌ها تعریف می‌شود.
در سطح جامعه، آسیب پذیری نتیجه عواملی چون نابرابری‌های جنسیتی، فقر، کمبود دسترسی به منابع و ساختارهای قدرت نامتعادل است.
به ویژه در مورد آسیب پذیری زنان، این افراد به دلیل نقش‌های سنتی، محدودیت‌های اجتماعی و وابستگی اقتصادی، در معرض خطرات بیشتری قرار دارند.
به عنوان مثال، در بحران‌های طبیعی، زنان بیشتر در معرض خطراتی مانند بی‌خانمانی، خشونت جنسی و کاهش دسترسی به خدمات بهداشتی هستند .  

تاب‌آوری زنان در مواجهه با چالش‌های زندگی، نیازمند تقویت ظرفیت‌های فردی است که شامل مهارت‌های روانی، شناختی و عاطفی می‌شود.
این ظرفیت‌ها به زنان کمک می‌کنند تا در شرایط دشوار، با اعتماد به نفس و خودکارآمدی عمل کنند.
برای مثال، آموزش دلگرمسازی و مدیریت استرس می‌تواند توانایی زنان را در مواجهه با فشارهای روزمره افزایش دهد.
  توسعه ویژگی‌هایی مانند تعهد، کنترل و چالش‌پذیری نقش کلیدی در ساختن یک شخصیت مقاوم دارد.
این مهارت‌ها نه تنها به زنان اجازه می‌دهند مشکلات را به عنوان فرصت‌های رشد ببینند، بلکه به آنها کمک می‌کند راهکارهای خلاقانه‌ای برای حل مسائل ارائه دهند.
بدون تقویت این پایه فردی، دستیابی به تاب‌آوری اجتماعی و اقتصادی دشوار خواهد بود.

در حوزه ظرفیت‌های اجتماعی، حمایت جامعه و شبکه‌های اجتماعی نقش حمایتی ایفا می‌کنند زنانی که در محیطی پشتیبانی قرار دارند، چه از طریق خانواده، دوستان یا سازمان‌های محلی، بهتر می‌توانند از منابع موجود استفاده کنند و در برابر شوک‌های اجتماعی مقاومت کنند. ترویج برابری جنسیتی و کاهش تبعیض‌های ساختاری می‌تواند فضایی را فراهم کند که زنان بتوانند به طور کامل در فعالیت‌های عمومی شرکت کنند.

تقویت ظرفیت‌های اقتصادی می‌تواند امنیت مالی زنان را تضمین کند.
دسترسی به منابع اقتصادی، فرصت‌های شغلی منصفانه و آموزش‌های مهارت‌محور از جمله راهکارهایی هستند که به زنان کمک می‌کنند استقلال خود را حفظ کنند.
مطالعات نشان می‌دهند که افزایش مشارکت اقتصادی زنان نه تنها به رشد کلی اقتصاد کمک می‌کند،
بلکه سطح تاب‌آوری جامعه را نیز بالا می‌برد . با این حال، چالش‌هایی مانند دستمزد نامناسب، محدودیت در دسترسی به اعتبارات و نبود سیاست‌های حمایتی موجب کاهش انگیزه زنان برای ورود به بازار کار می‌شود.
توجه به زنان سرپرست خانوار و ارائه کمک‌های مستقیم مالی یا آموزشی می‌تواند گامی بزرگ در این مسیر باشد.
ترکیب این سه بعد فردی، اجتماعی و اقتصادی، زمینه را برای ساختن جامعه‌ای مقاوم و پایدار فراهم می‌کند.

آسیب پذیری زنان ریشه در ساختارهای اجتماعی و فرهنگی دارد.
در بسیاری از جوامع، زنان از قدرت تصمیم‌گیری محدودی در مدیریت منابع و برنامه‌ریزی‌های اضطراری برخوردارند.
این موضوع آنها را در برابر خطرات طبیعی و اجتماعی آسیب‌پذیرتر می‌کند.
علاوه بر این، کمبود آموزش‌های لازم برای مقابله با بحران‌ها و وابستگی اقتصادی به مردان، این آسیب را تشدید می‌کند.
برای مثال، در زلزله‌ها یا سیل‌ها، زنان به دلیل نگرانی از کودکان و مسئولیت‌های خانگی، کمتر امکان فرار ایمن دارند .
در شرایط پسا بحرانی، دسترسی آنها به کمک‌های بشردوستانه و بازسازی اقتصادی محدودتر است.
این عوامل نشان می‌دهند که آسیب پذیری زنان یک پدیده اجتماعی است که نیازمند تغییر در ساختارهای قدرت و تخصیص عادلانه منابع است. 
تاب آوری به عنوان توانایی مواجهه با خطرات و بازیابی از آنها، می‌تواند آسیب پذیری زنان را کاهش دهد.
تاب آوری زنان شامل تقویت ظرفیت‌های فردی، اجتماعی و اقتصادی آنهاست.
مثلاً، آموزش‌های مهارت‌آموزی، افزایش دسترسی به اعتبارات کوچک و مشارکت در تصمیم‌گیری‌های محلی، می‌تواند زنان را مستقل‌تر کند.
تقویت شبکه‌های حمایتی اجتماعی و خانوادگی نقش مهمی در افزایش تاب آوری دارد.
مطالعات نشان می‌دهند که زنانی که در جوامع سازمان‌یافته‌تر زندگی می‌کنند، در برابر بحران‌ها مقاومت بیشتری دارند.
بنابراین، سیاست‌های متمرکز بر تقویت زنان نه تنها آسیب پذیری آنها را کاهش می‌دهد، بلکه به توسعه پایدار جامعه کمک می‌کند.  

برای کاهش آسیب پذیری زنان و افزایش تاب آوری، نیاز به رویکردهای چندبعدی است.
این شامل اصلاح قوانین جنسیتی، افزایش دسترسی به آموزش و سلامت، و ایجاد شرایط برابر برای مشارکت اقتصادی و سیاسی است.
دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی باید برنامه‌های هدفمندی برای حمایت از زنان در مناطق پرخطر طراحی کنند.
 افزایش آگاهی عمومی نسبت به مسائل زنان در بحران‌ها می‌تواند تغییرات فرهنگی ایجاد کند.
 عفت حیدری روانشناس اجتماعی و دارنده نشان فرهنگ یار تاب آوری در خاتمه آورده است توجه به این موضوع که آسیب پذیری زنان نتیجه عوامل ساختاری است، می‌تواند راه‌حل‌های پایداری را فراهم کند.