فرسودگی شغلی مددکاران اجتماعی
فرسودگی شغلی مددکاران اجتماعی
تحلیل ابعاد و عوامل مؤثر
فرسودگی شغلی (Burnout) یک پدیده روانشناختی است که در اثر فشارهای مزمن شغلی ایجاد می‌شود و با سه بعد اصلی خستگی عاطفی، بی‌تفاوتی شدید (دپرسونالیزه شدن) و کاهش دستاوردهای فردی همراه است.
مددکاران اجتماعی به‌عنوان افرادی که در خط مقدم خدمات به افراد آسیب‌پذیر جامعه قرار دارند، در معرض ریسک بالایی برای بروز این پدیده هستند. شرایط کاری پیچیده، تعاملات عاطفی عمیق با مددجویان، محدودیت منابع و فشارهای سازمانی از جمله عواملی هستند که به افزایش فرسودگی شغلی در این حرفه منجر می‌شوند. برای مثال، مددکاران اجتماعی در تعامل با افراد دارای معلولیت ذهنی یا اختلالات رفتاری، با چالش‌هایی مواجه می‌شوند که نیازمند صبر، انعطاف و مقاومت عاطفی بالایی است. این موارد می‌توانند به ایجاد احساس ناامیدی یا بی‌اعتمادی به توانایی‌های شغلی خود منجر شوند.
نقش مددکاران در ایجاد ارتباط بین مددجویان و نهادهای مختلف اجتماعی (مانند سازمان‌های حمایتی یا خدماتی) نیازمند مدیریت پیچیده‌ای است که در صورت عدم همکاری مؤثر، می‌تواند به افزایش استرس کمک کند .
نقش مددکاران در ایجاد ارتباط بین مددجویان و نهادهای مختلف اجتماعی (مانند سازمان‌های حمایتی یا خدماتی) نیازمند مدیریت پیچیده‌ای است که در صورت عدم همکاری مؤثر، می‌تواند به افزایش استرس کمک کند .
ابعاد فرسودگی شغلی و تأثیر آن بر عملکرد مددکاران اجتماعی
بعد اول فرسودگی شغلی، خستگی عاطفی، ناشی از استهلاک انرژی عاطفی در اثر تعامل مداوم با مسائل حساس افراد است.
مددکاران اجتماعی که به‌طور روزانه با موارد خانواده‌های در معرض خطر، کودکان سوءاستفاده‌شده یا معتادان دست و پنجه نرم می‌کنند، اغلب با این بعد روبه‌رو هستند.
بعد دوم،دپرسونالیزه شدن، بیانگر توسعه نگرش‌های بی‌تفاوت یا منفی نسبت به مددجویان است که می‌تواند باعث کاهش کیفیت خدمات شود. این پدیده در مواردی که مددکاران با محدودیت‌های سازمانی (مانند کمبود منابع یا ساختارهای اداری غیرکارآمد) مواجه می‌شوند، تشدید می‌یابد .
بعد سوم، کاهش دستاوردهای فردی، ناشی از احساس ناکارآمدی و ناامیدی نسبت به توانایی‌های شغلی است. این امر در محیط‌های کاری که ارزیابی عملکرد به‌درستی انجام نمی‌شود یا حمایت‌های لازم از مددکاران فراهم نیست، برجسته می‌گردد. مطالعات نشان می‌دهند که فرسودگی شغلی در مددکاران اجتماعی نه تنها بر سلامت روانی آنها، بلکه بر روابط کاری و تعهد سازمانی نیز تأثیر منفی می‌گذارد .
عوامل محیطی و سازمانی در بروز فرسودگی شغلی
محیط کاری مددکاران اجتماعی نقش کلیدی در شکل‌گیری فرسودگی شغلی دارد. سازمان‌هایی که سیستم‌های پشتیبانی ضعیفی دارند، فرهنگ همکاری ناکارآمدی دارند یا از قوانین و مقررات گیج‌کننده‌ای پیروی می‌کنند، زمینه را برای افزایش استرس فراهم می‌کنند.
برای نمونه، در بخش‌های دولتی یا غیرانتفاعی که منابع مالی محدودی در اختیار دارند، مددکاران اجتماعی اغلب مجبور به انجام وظایف متعدد با حداقل حمایت هستند.
این موضوع در گزارش‌های مربوط به روابط کاری نیز برجسته شده است؛ مانند مواردی که در آن تعارضات بین مدیریت و کارکنان به‌علت نبود سیاست‌های شفاف یا عدم مشارکت کارکنان در تصمیم‌گیری‌ها، منجر به افزایش نارضایتی شغلی می‌شود . علاوه بر این، تغییرات فرهنگی و اجتماعی (مانند افزایش نرخ بیکاری یا فقر) نیز بار کاری مددکاران را افزایش داده و آنها را در معرض خطر بیشتری قرار می‌دهد.
مطالعات نشان می‌دهند که در محیط‌های کاری ناپایدار، اتحادیه‌های کارگری نیز با چالش‌هایی مواجه هستند که می‌تواند تأثیر منفی بر رفاه شغلی کارکنان بگذارد .
راهکارهای پیشگیری و مقابله با فرسودگی شغلی مددکاران اجتماعی
برای کاهش فرسودگی شغلی درمددکاران اجتماعی، نیاز به یک رویکرد چندبعدی است.
ابتدا، سازمان‌ها باید محیط کاری حمایتی ایجاد کنند که شامل آموزش‌های منظم، مشاوره روانشناسی و فرصت‌های توسعه حرفه‌ای باشد. مطالعات نشان می‌دهند که وجود سیستم‌های حمایتی در محل کار (مانند گروه‌های نظارت همتایان یا برنامه‌های مدیریت استرس) می‌تواند به بهبود مقاومت عاطفی کارکنان کمک کند .
دوم، اصلاح سیاست‌های سازمانی برای افزایش شفافیت در تصمیم‌گیری‌ها و ایجاد فضای مشارکتی بین مدیران و کارکنان ضروری است. گزارش‌هایی از جمله مطالعات مربوط به روابط کاری در شرکت مازدا نشان می‌دهند که مشارکت فعال کارکنان در برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری می‌تواند به افزایش تعهد و کاهش استرس منجر شود .
سوم، ارتقای آگاهی عمومی نسبت به نقش مددکاران اجتماعی و جذب منابع بیشتر برای این بخش می‌تواند فشارهای مالی و اجتماعی را کاهش دهد. در نهایت، توسعه برنامه‌های آموزشی متمرکز بر مهارتهای مقابله با استرس و خودمراقبتی نیز می‌تواند به مددکاران کمک کند تا در برابر چالش‌های شغلی مقاومت بیشتری داشته باشند . این اقدامات نه تنها سلامت شغلی مددکاران را بهبود می‌بخشد، بلکه کیفیت خدمات ارائه‌شده به جامعه را نیز افزایش می‌دهد.
تحلیل ابعاد و عوامل مؤثر
فرسودگی شغلی (Burnout) یک پدیده روانشناختی است که در اثر فشارهای مزمن شغلی ایجاد می‌شود و با سه بعد اصلی خستگی عاطفی، بی‌تفاوتی شدید (دپرسونالیزه شدن) و کاهش دستاوردهای فردی همراه است.
مددکاران اجتماعی به‌عنوان افرادی که در خط مقدم خدمات به افراد آسیب‌پذیر جامعه قرار دارند، در معرض ریسک بالایی برای بروز این پدیده هستند. شرایط کاری پیچیده، تعاملات عاطفی عمیق با مددجویان، محدودیت منابع و فشارهای سازمانی از جمله عواملی هستند که به افزایش فرسودگی شغلی در این حرفه منجر می‌شوند. برای مثال، مددکاران اجتماعی در تعامل با افراد دارای معلولیت ذهنی یا اختلالات رفتاری، با چالش‌هایی مواجه می‌شوند که نیازمند صبر، انعطاف و مقاومت عاطفی بالایی است. این موارد می‌توانند به ایجاد احساس ناامیدی یا بی‌اعتمادی به توانایی‌های شغلی خود منجر شوند . همچنین، نقش مددکاران در ایجاد ارتباط بین مددجویان و نهادهای مختلف اجتماعی (مانند سازمان‌های حمایتی یا خدماتی) نیازمند مدیریت پیچیده‌ای است که در صورت عدم همکاری مؤثر، می‌تواند به افزایش استرس کمک کند .
ابعاد فرسودگی شغلی و تأثیر آن بر عملکرد مددکاران اجتماعی
بعد اول فرسودگی شغلی، خستگی عاطفی، ناشی از استهلاک انرژی عاطفی در اثر تعامل مداوم با مسائل حساس افراد است.
مددکاران اجتماعی که به‌طور روزانه با موارد خانواده‌های در معرض خطر، کودکان سوءاستفاده‌شده یا معتادان دست و پنجه نرم می‌کنند، اغلب با این بعد روبه‌رو هستند.
بعد دوم،دپرسونالیزه شدن، بیانگر توسعه نگرش‌های بی‌تفاوت یا منفی نسبت به مددجویان است که می‌تواند باعث کاهش کیفیت خدمات شود. این پدیده در مواردی که مددکاران با محدودیت‌های سازمانی (مانند کمبود منابع یا ساختارهای اداری غیرکارآمد) مواجه می‌شوند، تشدید می‌یابد .
بعد سوم، کاهش دستاوردهای فردی، ناشی از احساس ناکارآمدی و ناامیدی نسبت به توانایی‌های شغلی است. این امر در محیط‌های کاری که ارزیابی عملکرد به‌درستی انجام نمی‌شود یا حمایت‌های لازم از مددکاران فراهم نیست، برجسته می‌گردد. مطالعات نشان می‌دهند که فرسودگی شغلی در مددکاران اجتماعی نه تنها بر سلامت روانی آنها، بلکه بر روابط کاری و تعهد سازمانی نیز تأثیر منفی می‌گذارد .
عوامل محیطی و سازمانی در بروز فرسودگی شغلی
محیط کاری مددکاران اجتماعی نقش کلیدی در شکل‌گیری فرسودگی شغلی دارد. سازمان‌هایی که سیستم‌های پشتیبانی ضعیفی دارند، فرهنگ همکاری ناکارآمدی دارند یا از قوانین و مقررات گیج‌کننده‌ای پیروی می‌کنند، زمینه را برای افزایش استرس فراهم می‌کنند.
برای نمونه، در بخش‌های دولتی یا غیرانتفاعی که منابع مالی محدودی در اختیار دارند، مددکاران اجتماعی اغلب مجبور به انجام وظایف متعدد با حداقل حمایت هستند.
این موضوع در گزارش‌های مربوط به روابط کاری نیز برجسته شده است؛ مانند مواردی که در آن تعارضات بین مدیریت و کارکنان به‌علت نبود سیاست‌های شفاف یا عدم مشارکت کارکنان در تصمیم‌گیری‌ها، منجر به افزایش نارضایتی شغلی می‌شود . علاوه بر این، تغییرات فرهنگی و اجتماعی (مانند افزایش نرخ بیکاری یا فقر) نیز بار کاری مددکاران را افزایش داده و آنها را در معرض خطر بیشتری قرار می‌دهد.
مطالعات نشان می‌دهند که در محیط‌های کاری ناپایدار، اتحادیه‌های کارگری نیز با چالش‌هایی مواجه هستند که می‌تواند تأثیر منفی بر رفاه شغلی کارکنان بگذارد .
راهکارهای پیشگیری و مقابله با فرسودگی شغلی مددکاران اجتماعی
دکتر محمدرضا مقدسی مشاور عالی ماموریت ملی تاب آوری فرهنگی در خاتمه آورده است برای کاهش فرسودگی شغلی درمددکاران اجتماعی، نیاز به یک رویکرد چندبعدی است.
ابتدا، سازمان‌ها باید محیط کاری حمایتی ایجاد کنند که شامل آموزش‌های منظم، مشاوره روانشناسی و فرصت‌های توسعه حرفه‌ای باشد. مطالعات نشان می‌دهند که وجود سیستم‌های حمایتی در محل کار (مانند گروه‌های نظارت همتایان یا برنامه‌های مدیریت استرس) می‌تواند به بهبود مقاومت عاطفی کارکنان کمک کند .
دوم، اصلاح سیاست‌های سازمانی برای افزایش شفافیت در تصمیم‌گیری‌ها و ایجاد فضای مشارکتی بین مدیران و کارکنان ضروری است. گزارش‌هایی از جمله مطالعات مربوط به روابط کاری در شرکت مازدا نشان می‌دهند که مشارکت فعال کارکنان در برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری می‌تواند به افزایش تعهد و کاهش استرس منجر شود .
سوم، ارتقای آگاهی عمومی نسبت به نقش مددکاران اجتماعی و جذب منابع بیشتر برای این بخش می‌تواند فشارهای مالی و اجتماعی را کاهش دهد. در نهایت، توسعه برنامه‌های آموزشی متمرکز بر مهارتهای مقابله با استرس و خودمراقبتی نیز می‌تواند به مددکاران کمک کند تا در برابر چالش‌های شغلی مقاومت بیشتری داشته باشند . این اقدامات نه تنها سلامت شغلی مددکاران را بهبود می‌بخشد، بلکه کیفیت خدمات ارائه‌شده به جامعه را نیز افزایش می‌دهد.
۲ بازدید
۰ امتیاز
۰ نظر
نظرات کاربران
هنوز هیچ نظری ثبت نشده است !
نظر شما چیست ؟!
شما نیز می توانید نظر خود را راجب این مقاله در زیر بنویسید !
نام کامل شما * :
نام کامل خود را وارد کنید !
آدرس ایمیل شما :
آدرس ایمیل خود را وارد کنید !
متن نظر شما :
نظر خود را به فارسی در بالا بنویسید !
کد امنیتی :
کد امنیتی روبرو را وارد نمایید !
