تیپ‌های شخصیتی و روش های مقابله ای آنان کدامست ؟

دکتر زهرا محبوبی متخصص روانشناسی سلامت

به نطر میرسد تیپ‌های شخصیتی و روش های مقابله ای بنوعی مرتبط هستند نگاهی به ادبیات تحقیق این موضوع را خاطر نشان میکند در همین راستا کوباسا، مدی و کان برای تبیین این موضوع که برخی اشخاص در مواجهه با مقدار مشخصی از استرس بیمار می‌گردند و حال آنکه برخی دیگر در برخورد با همان مقدار استرس چنین نیستند.

از نظریه‌های شخصیت سود جسته و الگوی شخصیت سخت رو را پیشنهاد داده‌اند.
شخصیت‌های سخت رو اشخاصی هستند که توانایی تحمل استرس را دارند. سه مشخصه بارز این اشخاص، تعهد، چالشگری و احساس مهار رویدادهای زندگی است.
این ویژگی‌ها با عوامل تعیین کننده شدت استرس از چندین نظر رابطه متقابل دارند. بعنوان مثال متعهد بودن باعث می‌شود تا فرد هنگام بروز استرس از حمایت‌های اجتماعی و از تاب آوری بیشتری برخوردار باشد.
مفهوم چالشگری نیز در ارزیابی شناختی نهفته است؛ باور به اینکه دگرگونی در زندگی امری عادی به شمار می‌آید و بیشتر باید آن را فرصتی برای رشد محسوب کرد.

به همین ترتیب، احساس مهار رویدادهای زندگی باعث می‌گردد که فرد احساس کارآیی داشته و در موقعیت‌های تنش‌زا برای تغییر موقعیت اقدام نماید.

افراد فاقد چنین خصوصیاتی با احتمال بیشتری در مواجهه با استرس در دام بیماری‌ها می‌افتند. “فریدمن و روز نمن” به توسط معاینه بیماران قلبی دریافتند که بیشتر این بیماران الگوی رفتاری مشابه ای دارند آنها اهل رقابت و پرخاشگر هستند؛ به راحتی عصبانی می‌گردند به کار اعتیاد دارند و تلاش می‌کنند تا فعالیت‌های خود را در مدت زمان محدود به پایان برسانند.”فرید من و روز نمن” اصطلاح تیپ A را برای این افرا به کار بردند.
در مقابل این اشخاص، گروه دیگری وجود دارند که آرامش و صبر و حوصله دارند که تیپ B نامیده می‌شوند و حملات قلبی در آنها کمتر می‌باشد.

اشخاص با تیپ شخصیتی A معمولاً تند و بلند صحبت می‌کنند، صحبت‌های مصاحبه‌گر را قطع می‌نمایند. مرتب پای خود را تکان می‌دهند، با انگشتان خود بازی می‌کنند؛ احتمال وجود فشار خون، مصرف الکل و کشیدن سیگار و مواد مخدر در آنها بیشتر است.
افراد تیپ A بی نها‌یت رقابت جو و اهل پیشرفت هستند؛ به فوریت‌های زمانی حساسند، آرامیدن برای ایشان سخت است و اگر کارشان به درازا بکشد یا مجبور شوند باافرادی به زعم خود بی‌کفایت کار کنند، بی‌تابی و خشم نشان می‌دهند، آمیزه‌ای از احساس فشار برای پیشرفت و احساس خصومت کلی در این افراد مشاهده می‌گردد.
افرادی که در مقابل استرس مقاوم هستند کلاً، امیدوار، دارای ذهنی باز و آماده برای یادگیری می‌باشند.
آنان برای سبک مناسب زندگی خود برنامه‌ریزی می‌کنند؛ خوش‌بین هستند؛ بر سرنوشت خود کنترل و تسلط دارند و در تعیین سرنوشت خود نقش فعال دارند، بازخوردها و سبک عمل آنها منطقی است؛ به تغییرات و رویدادهای دانشجویی زندگی به عنوان فرصت و چالش می‌نگرند و با چالش‌ها به روش حل مسئله برخورد می‌کنند.
تیپ‌های شخصیتی و روش های مقابله
تیپ‌های شخصیتی و روش های مقابله ای آنان نه تنها مورد علاقه مندان به تاب آوری و علاقه مندان به مهارتهای نرم بوده است بلکه مورد توجه نطریع ئردازان شخصیت تیز قرار گرفته است .

برخی از پژوهش‌ها راهبردهای مقابله با استرس را با در نظر گرفتن تیپ‌های شخصیت مورد توجه قرار داده‌اند. رابطه بین تیپ‌های شخصیتی و راهبردهای مقابله در مطالعات طولی گرو سارت، ماتیکس و آیزنک روی نمونه‌های وسیعی از جمعیت عادی بررسی شده است.