بر اساس بررسیهای به عمل آمده شکايت از آشفتگی خواب و بی خوابی موضوعی شايع است ولی اين افراد کمتر به دنبال درمان میروند.

درمان فرا شناختی بیخوابی چیست و چگونه انجام میشود با اینکه میدانیم درمان رايج بی خوابی در حال حاضر درمان دارويی و استفاده از خواب آورهايی نظیر بنزوديازپینها میباشد.
اما با توجه به عوارض جانبی اين داروها توصیه شده است که نهايتاً تا 4 هفته متوالی میتواند مورد استفاده قرار گیرد و بايد پس از آن جهت استفاده مجدد وقفه داده شود که منجر به عود بی خوابی خواهد شد. از روشهای غیردارويی مورد استفاده میتوان به تغییر در سبک زندگی، لمس درمانی، يوگا، طب سوزنی، نوردرمانی،ريلکسیشن و درمان شناختی رفتاری اشاره کرد.

درمان کوتاه مدت ديگری که معطوف به مشکل است و میتواند بر روی اين بیماران مورد استفاده قرار بگیرد درمان فراشناختی است.

درمان فرا شناختی بیخوابی میتواند بیشتر مورد توجه باشد با توجه به اينکه يکی از مولفه های موثر در بی خوابی نشخوار افکار منفی میباشد که باعث اختلال در مرحله گذار بیداری به خواب میشود توجه به شناختهای بیمار و فرايند پردازش اطلاعات در خصوص مشکل میتواند مفید واقع شود.

بطور خلاصه درمان فراشناختی بر اين اصل استوار است که اختلالات روانشناختی به دلیل اثرات سبک تفکر يعنی سندروم شناختی توجهی و تجربه های هیجانی و دانش -تداوم میيابد. سندروم شناختی توجهی از راههای خاصی موجب تداوم برداشت منفی فرد از خود و ادراک تهديد میشود. سندروم شناختی با فعالسازی باورهای فراشناختی منفی و مثبت سر و کار دارد تفکیک سطح فراشناختی از سطح شناختی معمولی بر اين

امر دلالت دارد که تجربه رخدادهای درونی از قبیل افکار، باورها و هیجانها میتواند به سبک شناختی يا فراشناختی تعلق داشته باشد.

اين امر طیف وسیعی از امکانات را برای درمان فراهم میسازد. بدين ترتیب درمان بايد بر تغییر باورهای فراشناختی و ايجاد شیوه های جايگزين تجربه کردن و مقابله با رخدادهای درونی متمرکز شود.

نشخوار فکر خصیصه اصلی سندروم شناختی توجهی است که در پاسخ به گفتار منفی و تجربه فقدان فعال میشود. نشخوار فکری در اختلال خواب حاوی مضامینی چون نگرانی مفرط در مورد توانايی برای خوابیدن، تلاش برای خالی کردن ذهن يا نشخوار پیرامون مسائل روزمره که موجب ناتوانی فرد در به خواب رفتن میشود.

پژوهشگران نشخوارهای فکری را در بیماران مبتلا به بیخوابی بررسی کردند و يافتند که افراد مبتلا به اين اختلال معتقدند که قادر به کنترل افکار خود نیستند. اين همان چیزی است که در دانش فراشناختی به آن فرا شناختهای منفی اطلاق میگردد. درهمین مطالعه زمانی که ديدگاه بیماران نسبت به نشخوارهای فکری بررسی شد مشخص شد که بیماران در آغاز وجود نشخوارهای فکری را مفید تلقی مینمودند يعنی باور داشتند که نشخوار فکری میتواند در مقابله با استرس زندگی روزمره برايشان مفید باشد .

با توجه به بغرنج بودن مسئله بی خوابی و مشکلات روانی فراوانی که همايند اين اختلال میباشد و به علت طولانی بودن ساير درمانهای روانشناختی مثل روانکاوی و شناختی رفتاری و مشکلات درمان دارويی که موجب وابستگی به دارو میشود نیاز به درمان کوتاه مدت است تا مشکل بی خوابی سريعا اصلاح و تعديل گردد. علاوه بر اين، میزان داده هايی که در خصوص اثربخشی اين درمان بر نشخوار افکار گزارش شده میتواند رابطه آن را با اختلال بی خوابی نشان دهد .

درمان فرا شناختی بیخوابی یا درمان فراشناختی بر نشانگان بیماران مبتلا به بی خوابی موثر است. اين تاثیر به اينگونه اتفاق میافتد.

الف: بیماران مبتلا به بیخوابی تمايل دارند که در وهله پیش از خواب افکار منفی را برای خود تکرار کنند اين افکار منفی نتیجه استرسهای روزمره آنهاست

ب : تکرار افکار منفی بعد از مدتی آنها را تبديل به نشخوار فکری میکند  تفاوت نشخوار فکری و افکار منفی در غیر قابل کنترل بودن آنهاست

ج: دراين موقعیت بیمار مبتلا به بیخوابی به دنبال درمان بر میآيد و وارد درمان فراشناختی میگردد.

د: درمان فراشناختی با تکیه برفنونی که نشخوار فکری را کاهش میدهد، و فرآيندهای فکری را اصلاح نموده و کاری میکند که فرد نشخوارهای فکری را تحت کنترل بگیرد،وارد عمل شده و موجب کاهش نشانگان بیخوابی در بیماران میشود.

يکی از نیازهای اساسی انسان خواب است. کمیت و کیفیت خواب نقش مهمی در سلامت انسان، تمرکز و حافظه داشته و میتواند کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.

کیفیت خواب پديده ای پیچیده است که تعريف آن مشکل و ذهنی است. به اين معنا که در محیط آزمايشگاهی قابل اندازه گیری نمی باشد. کیفیت خواب طبق تعريف از شاخصه ای ذهنی مربوط به چگونگی تجربه خواب تشکیل میشود؛ مانند میزان رضايتمندی از خواب و احساسی که پس از برخاستن از خواب ايجاد میگردد. با توجه به اهمیت بالای خواب، درمانهای متعددی برای بهبود کیفیت خواب و يا پیشگیری و درمان اختلالات خواب به وجود آمده اند.

از متداول ترين درمانهای مورد استفاده در اين زمینه میتوان به رفتار درمانی، درمان شناختی رفتاری، دارو درمانی، موسیقی درمانی، آرامسازی يا ترکیبی از آنها اشاره کرد. با توجه به عوارض داروها در درمان، از اين رو امروزه به کاربرد مداخله های روانشناسی در درمان مشکلات خواب بیش از پیش تاکید میشود. از جمله اين موارد میتوان به اثر بخشی هیپنوتیزم درمانی اشاره کرد.

هیپنوتیزم به عنوان يک حالتی از هوشیاری که شامل توجه متمرکز و کاهش آگاهی محیطی که با افزايش ظرفیت پاسخ به )تلقین همراه است(تعريف شده است. اين تلقینها اظهارات داده شده در طول القا يا پس از آن هستند که هدف آنها تغییر يا اثر گذاشتن بر رفتار است که میتواند شامل مواردی نظیر کاهش درد، فلج حرکتی يا يادزدودگی پس هیپنوتیزمی.. و غیره باشند. هیپنوتیزم درمانی به عنوان يک روش اثربخش درکاهش درد،اضطراب و استرس مربوط به انواع اختلالاتی از جمله میگرن، سندروم روده تحريک پذير، وزوز گوش و عزتنفس هم چنین اختلالات خواب و بی خوابی ثابت شده است

پژوهشها نشان داده اند که گوش کردن به تلقین های هیپنوتیزمی قبل از خواب قوياً با افزايش کیفیت گزارش شده خواب در افراد مستعد هیپنوتیزم همراه است. همچنین پژوهشها حاکی از آن است که که آرامش آموزی به همراه هیپنوتیزم درمانی برای درمان اختلالات افسردگی، اضطراب، بی خوابی، راه رفتن در خواب، بهبود علائم کودکان مبتلا به اختلالات خواب، موثر است.

بعلاوه تحقیقات نشان داد که هیپنوتیزم درمانی به افزايش قدرت موج دلتا و فرکانسسیگما و بتا به خصوص در چرخه دوم خواب منجر میشود.


منبع : سایت دکتر بیگلربیگی